Page 17 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

hala okuma-yazma bilmiyordu. Türk parası sürekli olarak değer kazanmıştır.
Kısaca özetlemek gerekirse Atatürk döneminde
Halkevlerinin amaçlarından birini de
ülke ekonomimiz adeta “Altın Çağ”ını
yurttaş yaratmaya yönelik çabalar oluşturmuştur.
yaşamıştır.
Nitekim Atatürk’ün yaptığı pek çok konuşmada,
topluma moral aşılama ve ulusal gurur Cumhuriyet tarihimiz boyunca ekonomik
kazandırma konusunda yoğun çaba harcadığı kalkınma açısından en başarılı dönem olan
görülmektedir. Atatürk döneminin başarısının temel nedenlerini
şu şekilde sıralamak mümkündür: Millileştirme
ve Karma ekonomi, Denk bütçe, İthalat-ihracat
En Güzel Musiki Makine Sesi,En
denkliği, karşılıksız para basmama ve 0
Büyük Ulusal Dava: Sanayileşmek…
enflasyon ile tüm bunların sonucunda elde edilen
Atılan bir diğer önemli adım da hızlı yüksek kalkınma hızı.
kalkınma ve bu doğrultuda sanayileşmeye
1930’lu yıllarda öncelikli amaç kalkınma
yöneliktir. M. Kemal Paşa, 13 Ocak 1923
olmuştur. Bununla birlikte dönemin kalkınma
tarihinde İzmit’te İstanbul gazetecilerine
anlayışı, sadece ekonomik alanla sınırlı
İzmir’de toplanacak olan Türkiye İktisat
kalmamış, eğitim ve kültür de dahil olmak üzere
Kongresi’ni haber verirken;
toplumsal yaşamın diğer alanlarını da içermiştir.
“Yeni Türkiye devleti temellerini süngü Nitekim böylesi bir kalkınma anlayışı
ile değil, süngünün de dayandığı iktisat ile çerçevesinde, Celal Bayar İş Bankası
kuracaktır. Yeni Türkiye devleti dünyayı alan bir yönetiminden, 1932’de önce İktisat Vekilliğine,
devlet olmayacaktır. Ama, yeni Türkiye devleti 1937’de Başbakanlığa getirilmiştir. İsmet
bir iktisat devleti olacaktır”. İnönü’nün yerini Celal Bayar’ın almasında
ülkede öncelikli hedefin kalkınma yönünde
Yeni Türkiye’nin en büyük ulusal
değişmesi belirleyici olmuştur.
davalarından biri sanayileşmek olmuştur.
Dönemin aydınları ve lider kadrosu için en güzel 1936 tarihli İkinci Sanayi Planı’nda
musiki de makine sesi idi. dönemin İktisat Vekili Celal Bayar, “Türkiye
için endüstrileşme bir milli varlık savaşıdır, bir
Ülke ekonomisinin millileştirildiği, hızlı
milli müdafaa mücadelesidir ve hiç bir
sanayileşmek için hem özel sektörün, hem de
fedakarlık ve sıkıntı bu milli mücadelenin
devletin birlikte yatırım yaptığı Atatürk dönemi,
neticesiyle mukayese edilemez” ifadesiyle
kendinden sonraki tüm dönemlere göre çok daha
dönemin kalkınma anlayışını net bir şekilde
başarılı ve göz kamaştırıcı bir performansa sahip
ortaya koyuyordu.
olmuştur. Bu başarı ekonomik göstergelere de
yansımaktadır. Nitekim, 1923–1938 yılları Bu dönemde kalkınmanın planlı bir
arasını içeren Atatürk döneminde GSMH artış anlayış çerçevesinde yürütülmesi
hızı yüzde 115 olarak gerçekleşmiştir. Üstelik benimsenmiştir. Bu çerçevede beş yıllık sanayi
Atatürk döneminde fiyat artışları yaşanmamış ve planları uygulaması başlatılmış ve izlenen

15