Page 13 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

cemiyetin üstünlüğü ve medeniliği için birinci CHP’nin “halkçılık” anlayışı ise siyasal
şart olan vicdan hürriyeti, her ferdi manevi meşruiyetin temelini halkta bulabilmektedir,
hususlarda kendi idrak ve imanına bırakarak ekonomik ve siyasal imtiyazların kaldırılmasıdır,
ferdi inanışla devletin ve cemiyetin umumi sahipsizlerin sahibi olmaktır, çözümleri halk
yürüyüşünü köstekleyici bütün bağları koparıp için, halkla beraber bulmaktır.
atmıştır.
CHP’nin “devrimciliği” ise yukarıda
Milli ve içtimai hayatta ferdin, dinsiz, şu geniş olarak ifade edildiği gibi barış içinde
veya bu itikat sistemine mensup oluşu; milli ve kökten değişimdir, çağı paylaşmadır, geleceğe
içtimai vazifesi bakımından ne bir kusur, ne de atılımdır. Çağdaş düşüncelere açılarak
bir fazilet sayılamaz. Türkiye’de dinin dünya yenilikleri kavrayıp benimsemektir; bunu
işlerinden ayrı tutulduğu, Laikliğin ilan süreklilik içinde bir yaşam ve yönetim biçimine
olunduğu andan itibaren hiç kimse, hiçbir dönüştürmektir. Kuralları ve kendini
ibadete icbar edilemez ve hiç kimse, vicdanının sorgulayarak, daha iyiye ve doğruya ulaşmanın
ilhamı ile kabul ettiği ibadetten men olunamaz. yollarını açmak, bu çerçevede gelişimin yöntem

ve araçlarını oluşturmaktır. Bu anlayışla, CHP,
Bu geniş ve yüksek anlayışın hududu
halkla birlikte, halktan güç ve yetki alarak,
içinde köhne, yıpratıcı ve en yüksek içtimai
demokratik hukuk devleti kurallarına ve barışçı
heyetleri bile sukut ettirici tekke, tarikat gibi
yöntemlere bağlı kalarak devrimciliği sürdürür.
irticai zihniyet mümessillerinin girmesine
tabiatile imkan yoktur”. Altı Oklu Bayrak…

CHP’nin “Cumhuriyetçilik” anlayışına Atatürk’ün ölümünden kısa bir süre önce
göre egemenliğin kaynağı halktır. Bu kapsamda CHP’nin yayınladığı On Beşinci Yıl Kitabı’nda,
tarihimizdeki en köklü dönüşüm olan 1923 Tüzüğü’nün birinci maddesinde sıralanan
Cumhuriyet Devrimi, “saltanat”ın yıkılmasını ve amaçlara benzer şekilde şunlar dile
yerine “milli iradenin” getirilmesini getirilmektedir: “Cumhuriyet Halk Partisi’nin
amaçlamıştır. Böylelikle “tebaa”nın yerini üç(üncü) ve dördüncü Büyük Kongrelerinde
“yurttaş” almıştır. tanzim olunan Parti programı Türk milletini,
milli ülküsüne götürecek olan ana yolları tam,
CHP’nin Cumhuriyetçilik anlayışına göre
kat’i ve açık olarak gösterir. Bu program, şu
Türkiye Cumhuriyeti bir ilke ve ideal beraberliği
veya bu sınıf ve zümre için değil; bütün millet
üzerinde kurulmuştur. Cumhuriyet, gücünü, bu
için, milletin yeni ve ileri hedefi olan medeni
beraberliği oluşturan tüm insanların, hukuk ve
yükseliş uğrunda çalışacak bütün vatandaşlar
hakları ile eşitliği ve bütünlüğü ilkesinden
içindir. Bu program bugünkü ve yarınki
almaktadır. Yurttaşlık herkes için ortak temel
cumhuriyet nesilleri için inan esaslarını anlatan
öğe ve “hak alanı” olarak esas alınan temel bir
ve Kemalizm’in ortaya koyduğu ve Partinin
kavramdır.
bayrağında kırmızı zemin üzerinde altı beyaz
okla temsil ettiği altı ehemmiyetli vasfı ihtiva

11