Page 11 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

ekonomisi, dinsel-monarşik devlet yapısı, dinsel 1925: Tekke ve Zaviyelerin Kapatılması,
cemaatlere dayalı toplum yapısı, kırsal ağırlıklı Aşar Vergisinin Kaldırılması, Şapka Kanunu,
nüfus) çıkarak, modern toplum yapısına (ulus- Ankara Hukuk Mektebi’nin Kurulması, Miladi
devlet, sanayileşme/ kapitalistleşme, Takvim’in Kabulü
aydınlanma, bireyselleşme, kentleşme…) 1926: Medeni Kanun, Borçlar Kanunu,
geçmiştir. Özetle, kapitalistleşme ve milliyetçilik Ceza Kanunu
düşüncesi, Osmanlı’nın sonunu hazırlamıştır. Bu
1927: Hukuk Muhakemeleri Usulü
dönemlerde Osmanlı Devleti’nin uygulamaya
Kanunu
koyduğu kısmi modernleşme çabaları kurtuluş
için yeterli olamamıştır. Bu nedenle Kemalist 1928: Yeni Harflerin Kabulü, Millet
Cumhuriyet, köktenci/ radikal bir modernleşme Mekteplerinin Açılışı, “Devletin Dini İslam’dır”
politikasıyla, diğer bir deyişle “devrimci” bir Maddesinin Anayasa’dan Çıkarılması,
politikayla Batı dünyasıyla arasındaki farkı Uluslararası Rakamların Kabulü
kapatmaya çalışmıştır. Bu anlayışı dönemin 1929: Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu
seçim afişlerinde bile görmek mümkündür.
1930’lu yıllarda ise yapılan devrimlerin
Nitekim CHP, 1930’lu yıllardaki afişlerden
yerleşmesi açısından iki önemli adımın atıldığını
birinde “Asrı, yıla sığdırdık” diyordu.
söylemek gerekir.
1920’li yıllarda yapılan devrimlerle,
Eğitim ve kültür politikaları: Halkevleri,
geleneksel toplumun kurumları kaldırılarak
Halkodaları, Türk Tarih Kurumu, Türk Dil
yerlerine modern toplumunun kurumları
Kurumu, Köy Eğitmen Teşkilatı, Köy
oluşturulmuştur. 1930’lu yıllarda yapılan
Enstitüleri’nin kurulması.
devrimlerin ve reformların ise devrimlerle
Ekonomik kalkınma: Devlet ve özel
oluşturulan yeni kurumların toplum tarafından
sektör eliyle ülkenin bir an önce kalkınması ve
benimsenmesinin sağlanmasına yönelik
bu amaçla çok sayıda sanayi, finans ve benzeri
girişimler olduğu görülmektedir. Ayrıca, yapılan
kalkınma kuruluşunun kurulması.
devrimlerle yeni bir ulus inşası çabası da açıkça
görülmektedir. Devrimlerin yıllara göre seyri ise Altı İlke…
şöyledir: Devrimlerin gelişim sürecine paralel

1922: Saltanatın kaldırılması olarak, CHP’nin 6 ilkesi de aşamalı bir şekilde
parti programına girmiştir. 1927 yılında toplanan
1923: Cumhuriyetin ilanı, İzmir İktisat
CHF Kurultayı’nda kabul edilen
Kongresi, Ankara’nın Başkent Yapılması
Cumhuriyetçilik, Milliyetçilik, Halkçılık ve
1924: Halifeliğin kaldırılışı, Öğretim Laiklik ilkelerine, 1931 yılında toplanan CHF
Birliği, Medreselerin Kapatılması, Diyanet İşleri Kurultayı’nda Devletçilik ve İnkılapçılık ilkeleri
Başkanlığının Kurulması, Şer’iye ve Evkaf eklenmiştir. 1935 yılındaki CHP Kurultayı’nda

Vekaleti’nin Kaldırılması ise, bu ilkeler Kemalizm olarak tanımlanmıştır.

9