Page 122 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi tarih çevresi

istasyonuna yerleşti. Küçük bir Fransız sayısı arttırıldı. Eldeki silahlar bunlara dağıtıldı. boğulacaktı. 33 ülke Meclissiz kalmış, Meclisin nerede

müfrezesi de karargahını BMM’nin bir odasında Ordu ve jandarma birliklerinin az olduğu toplanacağı konusu kamuoyunda tartışılmıştı.
İngilizlerin ve İstanbul Hükümetinin
kurmuştu. 28 yerlerde, askerlik daireleri ve sivil memurlar planlarını haber alan Mustafa Kemal Paşa derhal Açıkça söylenmese de İstanbul’un başkentliği
aracılığıyla halk aydınlatıldı. Bakaya kalmış tartışılmaya başlanmıştı. Mustafa Kemal Paşa
Ali Fuat Paşa’nın aktif siyaseti İngiliz gerekli önlemleri aldı ve başarılarından dolayı
erler ve asker kaçakları toplandı. Birliklerin gücü Anadolu’da yeni bir devletin temellerini
birliğinin İzmit’e nakil olmasına neden olur. Bu Ali Fuat Paşa Sivas Kongresinde olağanüstü
arttırıldı. 31 atıyordu. İstanbul Anadolu’ya egemen değil
halkın maneviyatını iyice artıracaktır. Kararsız yetkilerle Batı Anadolu Kuvayı Milliye
olan vali dışında, vilayet kadrosu Mustafa Kemal Sivas Kongresi öncesi Ankara’nın önemi Komutanlığına atandı. 34 bağlı olacaksa Mebuslar Meclisinin Anadolu’da

ve Ali Fuat Paşaların izindeydi. Bunlardan daha arttı. O sırada Sivas’a delege seçmek ve Anadolu’ya gönderilen nasihat toplanması gerekirdi. O daha Erzurum yolunda
Mektupçu Halet Efendi valiliğe gelen bütün bunları tutuklanmadan Sivas’a gönderebilmek heyetlerinden Galip Paşa ile Ankara’ya dönen 2 Temmuz 1919’da Mebuslar Meclisinin
yazıların bir örneğini validen gizli olarak Fuat kolay değildi. Orta ve Batı Anadolu’dan gelecek Vali Muhittin Paşa kan dökülmeden yakalandı İstanbul’da değil Anadolu’da toplanmasını
Paşa’ya iletiyordu. Müftü Rifat (Börekçi) ise delegeleri güven içinde Sivas’a göndermeyi ve yerine Defterdar Yahya Galip (Kargı) Bey belirtmişti.
milli davanın en ateşli taraftarlarından biriydi ve Ankara üstlenmişti. Ankara yine Mustafa Kemal Vali Vekilliğine getirildi. Vali Muhittin Paşa ile Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşlarının

Ankara’da 17-18 Kasım 1919’da kurulan Paşa’nın haber kaynağı olmuş, önemli haberler işbirliği yapmış olan Ankara Belediye Başkanı arzuları gerçekleşmedi. Padişah ve Hükümet
Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin kurucu başkanı Ankara’dan ulaştırılmıştır. 32 Meclisin naklini düşünmediklerinden yer konusu
Hacı Ziya Bey’in görevine son verildi. Yahya
seçildi. 29 Ali Fuat Paşa’nın milli hareket yanlısı Galip Bey tam yetkiyle görev yaptı. Polis büyük bir soruna dönüştü. Başkenti İstanbul’dan

Milli Mücadele’de tehcirden dönen hareketleri İstanbul’un gözünden kaçmadı. Önce Müdürlüğüne Mithat Bey yerine Haymana Ankara’ya getiremedi ama, Heyeti
Ermeniler İngilizlerin desteğiyle şehir Ankara Valisi Muhitti Paşa, arkadan Ali Fuat Kaymakamı Cemal (Bardakçı)Bey getirildi. Temsiliye’nin merkezini Sivas’tan Ankara’ya
kaydırdı. Ankara’nın merkez olarak seçilmesinin
Müslümanları için korkutucu bir hava Paşa İstanbul’a çağrıldılar. Ali Fuat Paşa Kurulan gönüllü alayına katılmak şartıyla doğru bir karar olduğunu Kurtuluş Savaşı’nın

yaratmışlardı. Ermenilerin tehcir sırasında İstanbul’a gitmedi. Bunun üzerine 9 Eylül’de tutuklular salıverildi. 35 gelişimi göstermiştir. Özellikle Sakarya
kendilerinden alındığı iddiasıyla dükkân ve görevden alındı. Yerine Emekli Tuğgeneral Damat Ferit Paşa Hükümeti yerine muharebeleri yer seçiminin başarısını
çarşılarda yağmacılık yaptığı korkudan ses Hulusi Paşa’nın vekalet edeceği bildirildi. Ancak kurulan Ali Rıza Paşa Hükümeti Ankara’ya Vali kanıtlamıştır.
çıkartılmadığı anlatılmaktadır. Ankara’da artık padişahın buyruğu geçmiyordu. Rıza Paşa’yı atadı. Ancak Ankara Valiyi kabul
Ali Fuat Paşa görevini bırakmadı. İstanbul Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşları 27
İngiliz askerlerinin çeşitli sarkıntılık etmedi ve geri gönderdi. İstanbul Hükümeti
Hükümeti bu defa Kiraz Hamdi Paşa’yı 20. Aralık 1919 Cumartesi öğleden sonra Dikmen
olaylarından sonra Başlı Hoca olarak Ankara’da Kasım 1919’da 20. Kolordunun Komutanlığına
Kolordu Kumandanlığına asaleten atadı. Ancak sırtlarından inen yoldan Ankara’ya gelmişlerdi.
ünlenmiş bulunan Nakşibendi Şeyhi Sadullah Ahmet Fevzi Paşa’yı atadı. Heyeti Temsiliye’nin
Hamdi Paşa Eskişehir’den geri gönderilerek, Ankara halkı sevgiyle onları karşılamıştı. Heyet
Hoca (Seyhan) dükkânının önünde sabrının kararlı tutumu sayesinde atama gerçekleşmedi
geldiği yere döndü. Damat Ferit Paşa Hükümeti önce Hacı Bayram Hazretlerinin türbesini
taştığını ifade eden bir konuşma yapmış, bu ve Fevzi Paşa Ankara’ya gelmeyeceğini bildirdi.
iki koldan Ankara’yı ele geçirmeye çelışıyordu. ziyaret etmiş, kurbanlar kesilmiş, dualar edilmiş
hocanın etrafında toplanan halk, Ankara’da ilk İstanbul Hükümetleri Ankara’yı elden
Eskişehir’den Kiraz Hamdi Paşa İngiliz desteği ve Mustafa Kemal Paşa bir konuşma yapmıştı.
direniş işaretini oluşturmuştu. 30 çıkarmaya yanaşmamışlar ancak Heyeti
ile Ankara’ya gelecek ve kolordu komutanlığını Daha sonra üç yıldır boş olan ve ikametlerine
Temsiliye ağır basmış ve Ankara Heyeti
Ankara Milli hareketin ilk aylarında ele geçirecekti. Çorum tarafından Vali Muhittin ayrılan Ziraat Mektebine yerleşmişlerdi. Ziraat
Temsiliye’ye bağlı kalmıştır.
Mustafa Kemal Paşa’ya büyük destek oldu. Paşa, İngiliz parasıyla çapulcu asileri toplayıp Mektebine baskın düzenlenmesi üzerine
Özellikle Erzurum ve Sivas Kongreleri sırasında Ankara üzerine yürüyecekti. Ankara düştükten Mebuslar Meclisi’nin 21 Aralık 1918’de Mustafa Kemal Paşa İstasyona taşınır ve
önemli rol oynadı. Ankara’da kır bekçilerinin sonra, Sivas’a yürünecek ve Milli Mücadele Sultan Vahidettin tarafından dağıtılması üzerine karargahını Direksiyon binasında kurar. Mustafa

120 121