Page 125 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi tarih çevresi

Kemal Paşa ve arkadaşları büyük maddi sıkıntı İşgal, İtilaf Devletlerinin tasarladıkları yetmeyince Ankaralılar kendi çatılarından Sivas Kongresi sırasında Heyet-i

içindeydiler. Ankara Belediyesi onları birkaç barış koşullarını Türklere kabul ettirmede söktükleri kiremitleri getirdiler. Toplantı Temsiliye’nin görüşlerini yaymak amacıyla
gün misafir etti ancak belediyenin olanakları karşılaştıkları güçlükleri ortadan kaldırma salonuna konulacak sıralar bir ilkokuldan İrade-i Milliye adlı bir gazete yayımlanmıştı.
sınırlı olduğundan yardımı kesti. Kurulu ziyareti amacını güdüyordu. Aynı zamanda tasarladıkları getirilmiş, avize yerine de bir kahvehanenin Heyet-i Temsiliye Ankara’ya taşındığında İrade-
sırasında durumu kavrayan Ankara Müftüsü planın uygulamaya konulması demekti. 39 büyücek bir asma lambası kullanılmıştı. i Milliye’nin de burada yayınlanmasını istemişti.
Rifat (Börekçi) Efendi hemen harekete geçti ve Mustafa Kemal Paşa üç gün sonra O tarihte Ankara’da iki han dışında, Ancak gazete sahipleri buna izin vermemişlerdi.

eşraftan topladığı bin lirayı karargâhın Bunun üzerine Ankara’da çıkarılacak gazeteye
Ankara’da olağanüstü yetkilerle bir Meclis dışarıdan gelenlerin kalabilecekleri otel ya da
muhasebesini tutan Mazhar Müfit Kansu Beye Hakimiyet-i Milliye ismi verilecek ve 10 Ocak
açılacağını ilan etti. İstanbul’da Damat Ferit sosyal tesis yoktu. Bu nedenle milletvekillerinin
teslim etti. 36 1920’de yayın hayatına girecekti. Bir müddet
Hükümeti milli hareketi bastırmak amacıyla Öğretmen okulunda (Darülmuallimin) kalmaları
Kurulun Ankara’ya gelmesinden önce 29 harekete geçti. Kuvayı Milliye aleyhinde fetvalar öngörülmüştü. Bunun için gerekli düzenlemeler sonra Yunus Nadi (Abalıoğlu) Yeni Gün
Ekim’de kurulan Ankara Müdafaa-i Hukuk yayınlayarak, milli kuvvetlere karşı kullanılmak ve onarımlar yapılmıştı. Heyeti Temsiliye gazetesini Ankara’da yayınlamaya başladı.
Cemiyeti yardımlarını sürdürdü. Müftü Rifat üzere Kuvayı İnzibatiye adlı bir ordu kurmaya Halide Edip (Adıvar) ve Yunus Nadi
üyeleri de Ziraat Okulunda konuk edilmişlerdi.
Efendi herkese örnek olduğu gibi, kardeşi Tevfik çalıştı. Kuvayı Milliye önderlerini asi ilan edip (Abalıoğlu) Ankara’da bir milli ajans
Kimilerini de evlerde konuk etme zorunluluğu
Bey başkanlığında kurulan Tekalif-i Harbiye katledilmeleri için Şeyhülislam Dürrizade kurulmasına karar vermişler, ajansı kurma
doğmuştu. 40
Komitesi de nakit ve ayni her türlü yardımın Abdullah’tan fetva aldı ve fetvalar uçaklarla kararları Mustafa Kemal Paşa ve Heyet-i

yapılması için örgütlenmişti. Vehbi Koç da dağıtıldı. Çok geçmeden Meclis’in dağıtılmasını Ankara halkının yardımları sayesinde Temsiliye tarafından kabul edilince Anadolu
babası gibi Müdafaa-i Hukuk Cemiyetine üye içeren Hükümet önerisi Vahidettin tarafından Büyük Millet Meclisi 23 Nisan 1920’de Cuma Ajansı denen milli haber ajansı 6 Nisan 1921’de
olmuş ve yardım yapmıştı. 37 onaylandı. Osmanlı Mebuslar Meclisi tarihe namazından sonra açıldı. Açılışa 115 milletvekili kurulmuştu. Böylece resmi, gayri resmi yerli ve
karıştı. katılabilmişti. O gün namazdan sonra sancak yabancı haberler toplanarak telgrafhaneye
Mustafa Kemal Paşa Ankara’da,
açıldı ve peygamberin sakalı alınıp camiden verilecekti. 42
İstanbul’a gidecek mebuslarla görüşür ve Heyeti Temsiliye’nin 19 Mart bildirisi ile
Meclis binasına gidildi. Meclis önünde dua
Mecliste izlenecek politikayı önceden saptayıp seçim hazırlıkları başladı. Türkiye 66 seçim Ankara’ya Karşı İsyanlar
edildi ve kurban kesildi. Askeri birlikler
mebuslara benimsetmeyi amaçlar. İstanbul bölgesine ayrıldı. Her livadan nüfusuna Milli Mücadele’de Ankara çok tehlikeli
camiden, Meclise kadar tören düzeni aldılar. 41
Hükümeti mebusların Ankara’ya gelmesini bakılmaksızın beş üye seçilecekti. İstanbul’dan olan iç isyanlarla karşılaşmıştı. Milli harekete ve
engellemeye çalışmasına rağmen mebuslar kaçıp gelenler ve yeni seçilenler Ankara’da Tarihi sorumlulukları olan bu Meclis
hükümete karşı yapılan bu irili ufaklı isyanlar 60
Ankara’ya gelir ve görüşürler. 38 toplandılar. Mustafa Kemal Paşa yayınladığı bir Mustafa Kemal Paşa’yı 24 Nisan’da Meclis kadardır. 1919’da çıkan isyanlar küçük birlikler
genelge ile 23 Nisan’da törenle Meclisin başkanlığına seçti. Mustafa Kemal Paşa da
Mebuslar Meclisi 12 Ocak 1920’de ya da nasihat ve aracılık girişimleriyle
açılacağı halka duyuruldu. Meclise teşekkür etmiş ve bir konuşma
İstanbul’da açıldı. 17 Şubat’ta Misakı Milli bastırılabilmişken. Büyük Millet Meclisi açıldığı
kabul edildi. Bu gelişmeler üzerine 16 Mart’ta Büyük Millet Meclisi kuruluş hazırlıkları yapmıştır. Meclis olağanüstü yetkilerle sıralarda isyanlar memleket ölçüsünde
İtilaf Devletleri İstanbul’u işgal ederek Mebuslar yapıldı. Ankara’da İstasyon caddesinde İttihat ve donatılmış olduğundan Kurucu Meclisti. ayaklanmalar halini almıştı. Bu olaylar artık
Meclisini bastı ve pek çok aydın, yurtsever Terakki Kulübü olarak yapılmış bina, yeni Meclisin ilk işi hükümeti kurmaktı. 2 Mayıs’ta mahalli olaylar da değildi. İç savaş niteliğinde
tutuklandı ve sürgün edildi. İstanbul’daki bu Meclis için seçildi. Binadan Fransız birliği çıkardığı kanunla Mustafa Kemal Paşa’nın olan ayaklanmaların arkasında belli dönemler
gelişmeler üzerine Ankara’da İngiliz temsilcisi çıkarıldı ve eski bir yapı olduğu için onarıldı. başkanlığında 11 kişilik geçici İcra Heyeti dışında Saray ve İstanbul Hükümetleri yer

Whittal aldığı bir haber üzerine askerleri ve Çatıya döşenecek kiremitler Ulucanlardaki bir (Bakanlar Kurulu) seçerek hükümet işlerini almıştı. Çoğunda İtilaf Devletlerinin özellikle
ağırlıkları ile birlikte Ankara’dan ayrıldı. ilkokul inşaatından sağlandı. Bunlar da yürüttü. İngilizlerin kışkırtma ve destekleri olduğu

122 123