Page 118 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi tarih çevresi

olmakla birlikle vatanın bütünlüğü ile ilgili için en büyük merkez ve merciin Ankara olması Ankara idi. Mustafa Kemal Paşa hazırlıklarını yangından kalan kara lekeler, kalenin eteklerinde
9
kararlar almış, Kongre sonunda seçilen Heyeti muvafıktır” demişti. 4 Komutanlarla yapılan tamamlayarak 18 Aralık’ta Heyeti Temsiliye birer yara izi gibi duruyordu. Kaleden çepeçevre
Temsiliye’ye milletin bağımsızlığını toplantıda ise Heyeti Temsiliye’nin Eskişehir üyeleriyle Sivas’tan ayrıldı. 19 kişilik konvoy çıplak ağaçsız bir ova görünüyordu. Burası kışın
gerçekleştirmek için yetkiler verilmişti. 4-11 yakınlarına Seyitgazi’ye gitmesi öngörülmüştü. Kayseri, Hacıbektaş, Mucur, Kaman, Beynam kar altında kalır, yazın da güneş altında
Eylül 1919 tarihlerinde toplanan Sivas Sivas Kongresi’nden bir ay sonra 3 Ekim üzerinden 27 Aralık’ta Ankara’ya ulaştı ve kavrulurdu. Bir iki kuyu ve yağmur yağdığı
Kongresi’nde Heyeti Temsiliye yurdun diğer 1919’da Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk halkın büyük sevgi gösterileriyle karşılandı. günler dışında su yüzü görmezdi. 13

yerlerinden seçilen üyelerle 9’dan 15’e Cemiyeti Heyeti Temsiliyesi Ankara’ya taşınma Mustafa kemal Paşa şehrin ileri gelenleriyle Kentte lokanta olmadığı gibi, peynir
çıkarılarak Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i kararı vermişti. 5 Demiryolu Ankara’dan görüştü ve milli teşkilatın kuvvetlenmesi için ekmek bulmak bile sorundu. Ulaşım atlı araba,
Hukuk Cemiyeti Heyeti Temsiliyesi haline Doğu’ya uzanmıyordu. Merkezler arasında gerekli önlemleri aldı. 10 yaylılar ve kağnılarla sağlanmakta idi. Yolları
dönüştürülmüştü. 2 ulaşım için en çabuk araç at veya atlı araba idi. Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşlarının çok bozuktu. Aydınlatma feneri de yoktu.
Heyeti Temsiliye’nin elinde uzun yollara
Heyeti Temsiliye Ankara’da Büyük Sivas’tan Ankara’ya taşınması iyi hesaplanmış
dayanacak iki, üç otomobil vardı. Benzin kıttı. Nüfusu savaş, göç ve yangın nedeniyle
Millet Meclisi açılıncaya kadar geçici bir bir kurmay çalışmasıdır. Anadolu’nun İstanbul
Bu şartlar altında Sivas’ta oturup telgraf telleri azalmıştı. Birinci Dünya savaşından önce 27000
hükümet gibi çalışmıştır. Mustafa Kemal Paşa üzerinde hakimiyetini sağlayacak en uygun
ile büyük bir hareketi idare etmek imkânı olan merkez nüfusunun Heyeti Temsiliye
Heyeti Temsiliye başkanı olarak İstanbul merkez olduğu için Ankara’ya gelinmiştir. 11
kalmıyordu. 6 Ankara’ya geldiğinde 20000 civarında olduğu
hükümeti ile temasa geçmiş Sadrazam Ali Rıza Ankara’nın Stratejik Konumu görülmektedir. 1919 yılı için yapılacak bir
Paşa ile anlaşılarak, 20- 22 Ekim 1919’da Ankara Anadolu’da başlatılacak bir Bir çok uygarlığın ya başkenti ya da tahminle gayrimüslim nüfus toplamının, nüfusun
Amasya’da Salih Hulisi (Kezrak) Paşa ile mücadelenin yönetileceği ideal bir merkez önemli bir kenti olan Ankara yirminci yüzyılın yedide birinden az olduğu söylenebilir.
görüşmeler yapmış, bu görüşmeler sonunda beş olarak görülmüştür. İşgal altındaki bölgelere başında kale içi ve onu eteklerinde kurulu Orta
protokol imzalanmış ve Heyeti Temsiliye mesafesi, Karadeniz ve Akadeniz limanları ile Anadolu’nun bir yayla kenti idi. Selçuklu ve Farklı dinlere mensup vatandaşlar

3
İstanbul Hükümetince tanınmıştır. 16 Kasım’da irtibat imkânı, demiryolu ve telefon Osmanlı dönemindeki ticari değerini dinlerini serbestçe yaşayabiliyorlardı. Şehirde
Heyeti Temsiliye ve Komutanlar arasındaki şebekelerinden yararlanma kolaylığı, 20’nci kaybetmişti, artık merkez değildi. Çorak, 32 cami, 92 mescit, 27 medrese, 11 tekke, 17
toplantıda cemiyetin güçlendirilerek Kolordu Karargahının Ankara’da bulunması ve bakımsız, kerpiç evli, küçük bir şehir türbe ve 12 kilise bulunmaktaydı. 14
yaygınlaştırılması, halkın silahlandırılarak Ankaralıların Heyeti Temsiliye’ye candan görünümündeydi. Şehir, hisar, aşağı yüz, yukarı Ankara halkının çoğu Müslüman
teşkilatlandırılacağı tespit edilmiş ve ilgililere bağlılıkları Ankara’nın merkez olarak seçiminde yüz olmak üzere üç büyük semtten ibaretti. Türklerdi. Bunun yanı sıra Hıristiyan ve
bildirilmişti. belirleyici olmuştur. 7 Museviler de vardı. Hıristiyanların çoğu ticaretle
Hisar, Ankara Kalesi’nin içindeki mahalle.
Mustafa Kemal Paşa görüşmeler sırasında Ancak Doğu’nun tek başına kalmasından Yukarıyüz, Samanpazarı ve Hamamönü. uğraşıyordu. Keçiören, Etlik, Çankaya ve
bütün gayretine rağmen Mebuslar Meclisi’nin ve karışıklığa düşmesinden endişelenen Kazım Aşağıyüz ise Ulus meydanıdır. Ankara, tiftik Dikmen gibi bağ evlerinde zengin

Anadolu’da açılmasında başarılı olamayınca Karabekir Paşa, Heyeti Temsiliye’nin değil keçisi, soft üretimi, balı ve armudu ile gayrimüslimler oturmaktaydı. Ankara’da bugün
durumu daha yakından izlemek üzere İstanbul Ankara’ya gitmesi Sivas’ın batısına bile tanınıyordu. Ankara’nın en büyük lüksü 1892 olduğu gibi kalabalık bir memur kitlesi
12
ve cephelere tren hattı ile bağlı Ankara’ya geçmesini istemiyordu. 8 yılında Ankara’ya ulaşan demiryolu idi. yaşıyordu. Türklerin memurluktan sonra ikinci
gelmeyi daha uygun buldu. Mustafa Kemal Paşa Heyeti Temsiliye seçimler sonunda Demiryolu istasyonunda Almanların yaptığı mesleği çiftçilik ve hayvancılıktı. Ayakkabıcılık,
terzilik, demircilik, kuyumculuk, bakırcılık gibi
Erzurum Kongresi sırasında 4 Ağustos 1919’da Meclisi Mebusan açılmadan her livadan seçilen birkaç bina Ankara’nın en modern binaları idi.
Ankara’da 20.Kol.Ordu Kumandanı Ali Fuat mebuslarla görüşme yapmak üzere İstanbul’a Savaş sırasında geçirdiği büyük yangın çeşitli zanaatlar da yapılıyordu. 15
Paşa’ya gönderdiği telgrafta “Garbi Anadolu yakın bir yere taşınacağını bildirdi. Yakın yer Ankara’yı harabe haline getirmişti. Bu Milli Mücadelenin başladığı yıllarda,

116 117