Page 114 - Tarih Çevresi Dergisi
P. 114
tarih çevresi tarih çevresi
ile Heyet-i Temsiliye’nin geçici merkezinin insanına duydukları güven nedeniyle kendilerine DİPNOTLAR
Ankara olduğu duyuruldu. Mustafa Kemal Paşa önerilen karargahı bir başka yere taşıma 1 Bkz, Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, C.I., vaziyet-i umumiyeyi idare nokta-i nazarından
Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 1973, s. 10 Sivas'tan asla farkı olmayan Ankara'ya
kendisini içtenlikle kabul eden Ankara halkı ile tekliflerine karşı çıkmışlardır.
vd. gidecektik." Bkz, Nutuk, C.I, 335.
daha yakından tanışmak amacıyla 28 Aralık’ta
Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşları daha 10 Mustafa Kemal Paşa, " Garbi Anadolu için en
şehrin ileri gelenlerini Ziraat mektebine davet 2 ...Oğuz Aytepe, "Ankara'nın Merkez ve
sonra güvenlik ve şehre yakınlık açısından daha Başkent Olması", Ankara Üniversitesi Türk büyük merkez ve merciin Ankara olması
etti. Ankaralılarla yaptığı konuşmada ülkenin
uygun görülen istasyondaki taş binaya inkılâp Tarihi Enstitüsü Dergisi, Ankara, muvafıktır" diyordu. Bkz, ATASE, A.Ö.A.
askeri ve siyasi durumunu anlatıp, Müdafaa-i (Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı,
“direksiyon binasına” taşınmış, ancak bu bina Sayı,33-34 (Mayıs-Kasım 2004),s.l6.
Hukuk’un amacını belirtmiş ve geleceğe yönelik Atatürk Özel Arşivi), Kİ. 4-
Kurtuluş Savaşı süresince, hatta Cumhuriyetin 3 Tayyip Gökbilgin, Milli Mücadele Başlarken,
bazı önemli konulara da değinmişti. İstanbul’a l,Ds.335/2,Fh.35/3.
ilk yıllarında Mustafa Kemal Paşa’nın C.II, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara,
Meclis’e gitmek üzere gelen mebuslarla toplantı 1965,s.9 vd. 11 Seçil Akgün/'Ankara'nın Başkent Oluşu", IX.
düşünmek, dinlenmek için yalnız kalabildiği,
yapan Mustafa Kemal Paşa onlardan Mecliste özel toplantılarını yaptığı bir yer olmuştur. 32 4 Bekir Sıtkı Baykal, Heyet-i Temsiliye Türk Tarih Kongresi, CİM, Türk Tarih
Müdafaa-i Hukuk Grubunu kurmalarını istedi. Kararları, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Kurumu Basımevi, Ankara, 1989, s.2070.
Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşları Ankara, 1975, s.IX-X. Uluğ İldemir (Haz.), 12 Kazım Karabekir, İstiklal Harbimiz, İstanbul,
olayların olumsuz yönde gelişmesine karşın Heyet-i Temsiliye Tutanakları, Türk Tarih 1969,s.318; Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk,
programını Misak-ı Milli olarak hazırladı ve
Ankara’da özledikleri toplumsal dayanışmayı Kurumu Basımevi, Ankara, 1975, s.11-15. C.I, s.318.
Mecliste kabul edilmesini sağladı. Basının
bulmuşlardı. Halk tam bir teslimiyet içinde 13 Oğuz Aytepe, Milli Mücadele Başında
önemini değerlendiren Mustafa Kemal Paşa 6 Oğuz Aytepe, "Milli Mücadele'de Ankara",
Mustafa Kemal Paşa’ya bağlanmış, O’nda Cumhuriyet'in Ütopyası: Ankara, (Haz. Funda Mustafa Kemal Paşa (Atatürk) ve Heyet-i
Ankara’da kamuoyunu aydınlatmak amacıyla Temsiliye'nin İç Siyaseti, Hacettepe
mucizeler yaratma gücü görmüştü. Mustafa Şenol Cantek), Ankara Üniversitesi Yayınevi,
Hakimiyet-i Milliye gazetesini yayımlamaya Üniversitesi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi)
Kemal Paşa milletimizin gösterdiği birliği ve Ankara, 2012,s. 114.
başladı. Ankara, 1993S.221.
beraberliği, gelecek için ümit verici teminat 7 Mazhar Müfit Kansu, Erzurum'dan Ölümüne
Ziraat Mektebi bir süre ülkenin ve Milli Kadar Atatürk'le Beraber, C.II, Türk Tarih 14 ATASE, T.İ.H. (Askeri Tarih ve Stratejik Etüt
saymış. Bu nedenle Ankara Heyet-i Başkanlığı, Türk İstiklâl Harbi Arşivi),
Mücadele’nin yönetildiği yer oldu. Geceleri Kurumu Basımevi, Ankara, 1968, s.444 vd.
Temsiliye’nin geçici merkezi olmaktan, Kİ.310, Ds.44, Fh.48.
civar bağlardan gelen silah seslerine, isyancıların 8 Fahrettin Altay, 10 Yıl Savaş ve Sonrası 1919-
Türkiye’nin başkenti durumuna yükselmiştir. 15 ATASE, A.Ö.A., Kİ. 15, Ds.335/34, Fh.4-1.
Ankara’ya 10-15 saatlik yürüyüş mesafesine 1922, Dilek Matbaası, 1970, s. 199-200.
Ankara’nın merkez olarak seçilmesinin 16 ATASE, A.Ö.A., Kİ.15, Ds.335/34, Fh.4-5.
kadar yaklaşmış olmalarına, kentte yaşayan 9 Mustafa Kemal Paşa Ankara'nın merkez
doğru bir karar olduğunu Kurtuluş Savaşı’nın
muhalif grupların bu durumdan cesaret alarak olarak seçilmesini şöyle açıklıyor; "Vaziyet-i 17 ATASE, A.Ö.A., Kİ.15, Ds.335/34, Fh.4-14.
saldırgan bir tutuma yönelmelerine rağmen gelişimi göstermiştir. Özellikle Sakarya umumiyeyi idare ve sevk mesuliyetini deruhte 18 Heyetin ayrıntılı listesi için bkz, ATASE,
Ankaralılar Mustafa Kemal Paşa ve Muharebeleri yer seçiminin başarısını edenler en mühim hedefe en yakın tehlikeye, A.Ö.A., Kİ. 15, Ds.335/34, Fh.4-6.
mümkün olduğu kadar yakın bulunur.Yeter ki
arkadaşlarını, Milli Mücadele’nin yönetildiği bu kanıtlamıştır. 33 yakınlık vaziyet-i umumiyeyi nazardan 19 Oğuz Aytepe, "85. Yılında Mustafa Kemal
karargahı korumuşlardır. Onlar da bu kentin mehcur bırakacak derecede olmasın. Ankara Paşa'nın Ankara'ya Gelişi", Ankara
bu şeraiti cam'i nokta idi. Herhalde cephelerde Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü
iştigal edeceğiz diye Balıkesir'e Nazilliye Dergisi, Ankara, Sayı,29-30 (Mayıs-Kasım
veyahut Karahisar'a gitmiyorduk. Fakat 2002), s.35; Ali Fuat Cebesoy, Milli Mücadele
cephelere ve İstanbul'a şimendiferlerle merbut Hatıraları, Vatan Gazetecilik ve Matbaacılık
ve T.A.Ş., Ankara, 1953,s.259.
112 113
