Page 49 - Tarih Çevresi Dergisi
P. 49
tarih çevresi
İslam Cumhuriyeti’nin başkanını ve hükümet etmeye çalışmıştır. Beyaz Saray sözcüsü Jody
üyelerini saptamıştır36. İran’daki yabancılar Powel, Washington’da yaptığı basın
panik içinde ülkeyi terketme çabasındadır. toplantısında eğer Şah İran’ı terketmeye karar
Aynı gün Milliyet Gazetesinde Sami Kohen verirse Amerika’ya gelmesinden memnun
bir değerlendirme yaparak dış basının Türkiye olacaklarını belirtmiştir40. Şahın ayrılışını
ve İran’ı aynı kefeye koyduğunu, Türkiye’yi önlemeye çalışan subayların hükümet darbesi
de İran gibi sorunlu gösterdiğini belirterek yapabilecekleri konusunda haberlerin artması
Türkiye ve İran’ın karşılaştırmasını yaparak şu üzerine, ABD’nin Avrupa’daki kuvvetlerinin
farklılıklara dikkat çekmektedir; Türkiye başkomutan Yardımcısı, Havacı General
demokratik bir ülkedir. İran değil.Halk Robert Huyser aniden Tahran’a gelerek
monarşiye karşı ayaklanmıştır. Türkiye laik bir uzunca bir süre kalmıştır Tahran’daki ABD
ülkedir. İran’da isyanı mollalar başlatmıştır. Büyükelçisi Sullivan, Generalin geliş nedenini
İran için şiilik çok önemlidir. İran’da ciddi “değişecek generalleri kontrol altına almak
halk katılımı vardır. Biz de ise teröre halkın için” yanıtını vermiştir. ABD ve İngiltere
desteği yoktur. Siyasi partiler teröre destek Bahtiyar hükümetinin birkaç ay işbaşında
vermez. İran’da ordu halk ordusu değildir. kalarak, yumuşak geçişe zemin hazırlanmasını
Şaha bağlı ve onu korumakla yükümlüdür. temine çalışmışlardır. Ancak, görülecektirki
Bizim ordumuz ise demokratik rejimin onların bu hesapları tutmayacaktır41.
koruyucusudur37.
Tercüman’da “İran yeni döneme
Bahtiyarın Şahın tatile gideceği girerken” başlıklı yazıda, İran’da ABD’nin
yolundaki açıklamasını, saray sözcüsünün başarısızlığının sözkonusu olduğu, petrolün
yalanlaması nüfuz mücadelesi olarak ötesinde ABD’nin ortadoğu’da hakimiyetini
değerlendirilmiştir. Başbakanlığı onaylanan kaybedebileceği değerlendirmesi yapılmıştır42.
Bahtiyar İran’ın jandarmalık yapmayacağını, Bu arada Amerika, Şah’tan bir süre için ülkeyi
İsrail’e petrol vermeyeceğini bildirmiştir38. terketmesini, İran’daki protesto eylemlerinin
Şahın kız kardeşi ve annesinin Los Angeles da ancak böylelikle durdurulabileceğini kendisine
bulunan evlerinin çevresinde gösteri yapanlar bildirmiştir. Aslında yeni Başbakan’ın göreve
İran Şahı aleyhinde slogan atıp, çevreyi ateşe alınması da Amerikan politikasının bir parçası
vermişlerdir39. Bu arada Bahtiyar idi43. Zaten ABD Dışişleri Bakanlığı, İran’da
“sıkıyönetimin aşamalı olarak kaldırılacağını kurulacak sivil hükümet ile işbirliğine hazır
SAVAK’ın normal bir haber alma örgütü olduğunu bildirmekteydi44. ABD Başkanı
haline getirileceğini, basına uygulanan Jimmy Carter, “şimdiki halde Şah’ın İran
sansürün kaldırılacağını” açıklamıştır. dışına çıkması an meselesidir. Yakında uzun
bir tatile çıkacağı kuşkusuzdur.” demişti45.
ABD, kamuoyu önünde Şahı
desteklemeye devam etmiş, ancak perde Aslında Amerikan Hükümeti, şimdiye
arkasında ülkeyi terketmesi yönünde ikna kadar Şah’a sağladığı desteği Bahtiyar
47
