Page 11 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

çevreyi tarayan bakışlarımızla seyre daldık” (http://bianet.org).

4. Bulgular ve Yorumlar

Genel anlamda bakıldığında, Batılı seyyahların notlarında sadece İstanbul’un eşsiz güzelliğinden
bahsedilmemektedir. Dar sokaklar, camiler, minareler, İstanbul’un kadınları ve çocukları, mezarlıklar,
günlük hayat, esnaflar, yangınlar, ramazan günleri ve daha birçok detaydan iyi kötü her seyyah bahset-
miştir. Kimi seyyah İstanbul’u Türklere fazla görmüş, kimi seyyah Osmanlı yönetimine saygı duy-
muştur. Seyyahların görüşlerinde ortak bir nokta; İstanbul’un ilham veren manzarasıdır. Bugün de
İstanbul’un manzarası, ilk defa gelen turistleri etkilemekte ve hafızalarında yer etmektedir.

Bildirilerin yazım kuralı formatı gereği incelenen seyyah sayısı sınırlı tutulmak zorunda kalmıştır.
Ayrıca “İlk Görüş” tasvirleri ele alındığı için sadece altı ünlü seyyahın İstanbul’la ilk karşılaştıkları an
tuttukları notlar incelenmiştir. İncelenen metinlerde, ihtişamlı, dünyanın en güzel yeri, harikulade ve
muhteşem kelimelerinin sıkça kullanıldığı, en çok cami, kubbe, minare ve limandan bahsedildiği ve
her seyyahın kendine özgü sanatsal ifadeler kullandığı dikkat çekmektedir. Altı seyyahın beşi İstan-
bul için en harika, en eşsiz ifadesini kullanıştır. En çok Boğaz tasvir edilmiş ve hemen hemen hepsi
o günün hava koşullarından bahsetme ihtiyacı duymuştur. Mübalağa (abartma) ve teşbih (benzetme)
sanatı altı seyyahında yazılarında sıkça görülmüştür. Bu notları okuyanlar İstanbul’u merak etmiş ve
hala merak etmektedirler. Günümüzde bu tarz yorumlar birçok yabancı tavsiye sitelerinde yer alsaydı,
İstanbul’a büyük bir turist akımı olacağı inkâr edilemezdi. Günümüz seyyahlarına böylesine iddialı
gezi yorumları yazdırmak her ne kadar zor gibi gözükse de İstanbul hakkında yazılan güncel yorumlar
yine de olumlu yöndedir. Dünyaca ünlü TripAdvisor sitesinde İstanbul’a seyahat edenlerin (Traveller’
Choise 2013) ortak yorumu şöyledir; “İstanbul’daki camiler, pazarlar ve Türk hamamları tüm tatil-
iniz boyunca sizi mutlu etmeye yetebilir: Şurada göz alıcı ve nefes kesici mimari ile karşılaşırsınız,
biraz ileride ise halı satın alınırken yapılan hoş pazarlıklara şahit olursunuz. Gezinize, şehrin pek çok
noktasından görülebilen büyüleyici Sultan Ahmet Camii’nden başlayın. Galata Köprüsünde gezin ve
minik boyutlu sanat eserlerini görmek üzere Minyatürk Park’a uğrayın. Kapalıçarşı’da göz atabi-
leceğiniz binlerce mağaza vardır, Mısır Çarşısı ise baharat ve meyvelerden gelen hoş kokular hazine-
sidir” (www.tripadvisor.com.tr). Tripadvisor’a göre günümüz gezginlerinin İstanbul’da en çok tercih
ettiği 40 turistik yer Tablo 4.’de (Ek-3) gösterilmektedir.

SONUÇ VE ÖNERİLER

Turist kelimesinin Türkçede karşılığı olan seyyahlar günümüzde daha çok gezginci anlamında kul-
lanılsa da aslında birer turisttirler. Seyyahların yazdıkları yön gösterici bir referans olabilecek nitelik-
tedir. Destinasyonların değerlendirilmesinde seyyahların görüşlerinin dikkate alınması gerektiği, hatta
bir pazarlama/tanıtım tekniği olarak da kullanılabileceğinin farkındalığının oluşturulması gerekmekte-
dir. Çekim yerleri zamanın ünlü seyyahlarını ağırlamış ve onaylarını almış ise bunu tanıtımlarında kul-
lanmaları, güzel bir reklam ve imaj çalışmasına katkı sağlayacaktır. İstanbul’un dilleri dolandıran eşsiz
güzelliğinin önemli seyyahlar tarafından konuşulduğunda başkaları İstanbul’u merak edip görmeye
gelmekteyken günümüzde de ünlü turistlerin İstanbul hakkında güzel yorumlar yapmaları sağlanabilir.
Çünkü birçok potansiyel turist, İstanbul’un da içinde olduğu birkaç çekim yeri arasında kararsız kalıp,

11