Page 63 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

gereksinmelerine hitap etmekten oldukça uzaktı. 3. İstanbul Öncesinde Roma Kentine
Atfedilen Caput Mundi (Dünya Başkenti)
Dini ve resmi (ki yeni din, resmi işleyişle
de oldukça grift bir şekle dönüşmüştü.) tüm Ünvanı
ritüeller artık “Eski Roma’dan” oldukça İstanbul’a da Bizans döneminde atfedilen
farklıydı. ünvanlardan birisi olarak Caput Mundi (Dünya
Başkenti) gerçekte, Roma’ya ait bir tanımlama
“330 yılında, imparator I. Konstantinius
Roma İmparatorluğunun başkentini Roma’dan idi ve aslında temeli (bugün bilinen sembolik
Byzantion’a taşıdığı zaman eski başkent dini merkez anlamının dışında pagan
Roma’ya sırtını çevirerek yeni bir devlet Roma’sına) Antikiteye dayanarak, Roma’nın
yaratmıştı ve aynı zamanda, paganlığa hala çok dünya üzerindeki yer’ini belirlemeye yönelik
bağlı olan Roma aristokrasisinin muhalefeti önemli bir kavramdı.
olmayınca da Bizans’ta yeni bir ilan edileceği bir Bu tanım, Caput Mundi (Dünya Başkenti)
hristiyan imparatorluğu kurmak daha kolaydı.” anlamında olarak içeriğinde; Roma kentinin
(M.Wiener, 2000). Etrüsk dönemindeki ilk kuruluşuna, pagan
dönemi Roma’sına kadar uzanan sembolik ve
Böylece, Nouva Roma (Yeni Roma’nın) dini çok katmanlı anlamları kapsamaktadır.
diğer bir önemi de tamamen pagan kurallarına
göre inşa edilen Roma’nın aksine, ilk dönemdeki Gerçekte, coğrafik, siyasi ve politik bir
bazı yapılar hariç yeni başkentin bir hristiyan anlam olarak algılansa da, dinsel olarak olarak
kenti olarak olarak inşaasına olanak tanımasıydı. derin anlamlara sahiptir. Diğer anlamı ise,
Kurallar bir kez daha değişiyor, önce Etrüsk (aslında Roma’ya özgü ve ona atfedilen
sonra Yunan ve nihayet Roma’nın en son mimari anlamıyla) dünyanın da dinsel merkezi demektir
kurallarını oluşturan hristiyanlık mimarisi ön ve bu özelliği de sonrasında hristiyanlığa
plana çıkıyordu. aktarılmış bir kavram olarak pagan kökenlidir.

Bu, Pagan Tapınaklarının döneminin İstanbul’a da bu ünvanın tanınması, bir
kapandığını ve artık yeni bir dönemin kilise anlamda pagan Roma’daki hristiyanlığın ilanının
mimarisinin ön plana çıkacağı ve şehircilik sorun yaratacağını anlayan Konstantin’in,
kurallarının buna bağlı olarak değişimi demekti. İstanbul’a da bu ünvanı tanıyarak yeni dini
burada yeni baştan kurgulamasına dayanan dini,
Roma’ya benzer şekilde inşa edilen politik ve siyasi bir anlayışa dayanmaktadır.
imparatorluğun yeni başkenti “Nea Roma”,
Nouva Roma (Yeni Roma) olarak isimlendirilir. 3.1 İstanbul Öncesinde Roma Kentine
Konstantinopolis tamamiyle Roma’ya benzer Atfedilen Caput Mundi (Dünya Başkenti)
şehircilik ilkeleriyle yeni bir Roma olarak inşa Ünvanı ve Evrensel Roma Dünyasının Dinsel
edilmiştir. Roma’dan sonra ikinci bir “başkent” Başkenti Olması
ilan edilen kent; sonraları Roma imparatorluğu Bu tanım, gerçek anlamıyla (Dünya
Doğu ve Batı olarak bölündüğünde doğu Başkenti) olarak Roma kentinin de sınırlarının
Roma’nın asıl başkenti olacaktır. Doğu Roma büyüklüğünü anlatan bir “Başkent” anlamında
imparatorluğunun başkenti olarak asıl Roma’nın olduğu gibi; sembolik olarak Evrensel Roma
ününü aşacaktı. Dünyasının dinsel bir başkenti anlamındaydı.

61