Page 142 - Tarih Çevresi Dergisi
P. 142
tarih çevresi
değindi. Birinci oturuma 11.30'da ara verildi. Kemal'i başkan seçmekle hükümet gibi
Saat 13.00'te ikinci oturuma ara verildi. Üçüncü çalışmaya başlamıştır. Yürütme yetkisini ilk
oturumda Meclise nasıl kavuşulduğu izah edildi. günden eline almış, Millî Mücadele ve Millî
Dördüncü oturum gizli olarak yapıldı. Beşinci egemenliği birlikte gerçekleştirmiştir.
oturum 17.30'da başladı. Bu oturumda Meclis C. TBMM'nin Fonksiyonu
Başkanlığı seçimi yapıldı. Mustafa Kemal Paşa
TBMM, kendini Türk milletinin tek
120 oydan 110 oy alarak Meclis Başkanlığı'na
temsilcisi sayarak üzerinde oluşacak hiçbir
seçildi. İstanbul Meclisi Mebusan Başkanı
kuvveti kabul etmemiştir. İstiklâl Savaşı'nı ve
Celalettin Arif Bey ikinci başkanlığa seçildi.
Millî egemenliği yürüten Meclis, hükümet
Abdulhalim Çelebi de birinci başkan vekaletine
sistemi kurmuştur. Meclis başkanı olan Mustafa
seçildi.38 Celalettin Arif Bey 10 Ocak 1921
Kemal Hükümet ve Devlet Başkanı yetkilerini
Anayasası'na muhalefet ettiği için çalışamaz
kullanıp öyle davranmıştır. Hükümeti temsil
oldu ve 24 Ocak 1921'de görevinden istifa etti.
eden mebuslar nazır değil vekil olarak yetki
İstanbul mebusu hayvan vergisini 8 katına
kullanıyorlardı. Bakanlık görevini yürüten
çıkarma kararı almıştı fakat uygulamamıştı.
vekiller, Meclis tarafından kendi aralarında
Ankara TBMM hayvan vergisini eskiden olduğu
seçilmiş ve yetkili kılınmıştır.42 Meclis bu
gibi dört katında kalmasına karar verdi.39
özelliği ile tam yetkili bir Meclistir. Ankara
TBMM'nin açılması ile yeni bir devletin Meclisi İstanbul hükümetinin 16 Mart 1920'den
temelleri atıldı. Ferdi saltanat yerine Millî sonra imzaladığı bütün antlaşma ve alınan
iradeye dayanan demokratik bir devlet kararları hükümsüz saydı. 29 Nisan 1920'de
doğmuştur. İşgalci, İtilaf Devletlerinin gözü Ankara Meclisi "Hiyanet-i Vataniye" Kanunu
kulağı Ankara Meclisi'ne yöneldi. TBMM'nin çıkardı. TBMM bu kanunla Meclisin hukukî
açılışını Kazım Karabekir şöyle olarak meşruluğunu, isyan ve ayaklanma
değerlendirmektedir: "20 Nisan günü yapanları vatan haini saydı. Hıyanet-i Vataniye
Erzurum'da parlak bir ağaç bayramı yaptık. Kanunu, vatana ihanet edenleri idam cezası ile
Aydın ve Maraş ismini verdiğimiz bahçelere cezalandırma kararı verdi.43 Ankara Meclisi
binlerce halk ve bütün okulların iştiraki ile kurucu Meclis olarak İstiklal Savaşı'nı sevk ve
yüzlerce ağaç diktik. Muhtelif oyunlarla bugünü idare etmektedir. Mustafa Kemal'i başkan seçen
kutladık.40 25 Nisan günü Erzurum mebusu Meclis, Millî davaya güç kazandırarak, organize
Celalettin Arif Bey'in teklifi ile Meclis, işlerini olmuştur. TBMM, 25 Nisan 1920 günü Mustafa
düzenlemek ve Meclisin etkinliğini sağlamak Kemal'in başkanlığında yedi kişilik geçici icra
üzere 15 kişiden oluşan icra heyeti seçilerek, heyeti yani Bakanlar Kurulu kurulmuştur. Bu
hükümet gibi çalışmaya başladı.41 TBMM bir kurul, hükümet işlerini doğrudan yürütmektedir.
numaralı kararı ile Meclisin üzerinde bir gücün TBMM'nin önemli fonksiyonlarından biri de
olmadığını ve vatanın kurtarılması için genel Millî Savunma Bakanı Fevzi Çakmak Paşa'nın
duruma el koyduğunu açıklamıştır. Yasama ve isteği üzerine 11 Eylül 1920'de "İstiklâl
yürütme yetkisini kendinde toplayıp, Mustafa Mahkemeleri"nin kurulmasıdır. Bu mahkemenin
140
