Page 26 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

Cumhuriyet’in kuruluş aşamalarında izlediği başlıcalarıdır.
sınıflar üstü ve ulusal bir parti olma çizgisini,
“Ortanın Solu” terimi, İnönü tarafından
yeni dönemde dar gelirli, emekçi kesimlere
1965’te ortaya atıldığında sadece bir “söylem”
doğru yöneltmiştir.
niteliği taşıyordu. Ancak, içi boş olan bu terimin
CHP’nin bu dönemdeki politikasında içeriği giderek dolduruldu ve partinin ideolojik
emeğin önceliği, eşitlik ve toplumsal adalet kimliğine dönüştü.
konuları başta geliyordu. “Toprak İşleyenin, Su
İnönü’ye göre Ortanın Solu, CHP’nin
Kullananın” söylemi, “Hakça Düzen”, “Bu
kendi özünde, 1923’teki kuruluş ruhunda var
Düzen Değişmelidir” şeklinde devam etmiştir…
olan bir niteliktir. Bu düşünce, CHP’de
CHP’nin sol bir parti olduğu tezi, aslında demokratik sol/sosyal demokrat politikalar
çok partili yaşama geçilen yıllarda da gündeme üretilmesinin başlangıç noktası olmuştur.
gelmiştir. Partinin ideolojisini ortaya koymaya
1965–1972 döneminde parti içinde çeşitli
çalışan İsmail Hüsrev Tökin, 1946 yılında
gruplar ortaya çıkmıştır. İsmet İnönü, bu gruplar
CHP’yi DP’nin solunda bir parti olarak
arasında sürekli olarak denge kurmaya
tanımlamaktaydı:
çalışmıştır. Ancak, grupları her zaman
“Cumhuriyet Halk Partisinin toprak uzlaştırmak da mümkün olmamıştır. Bu durum
davasını ele alış tarzı, işçi sağlığı, işçi teşkilatı, Feyzioğlu ve Kemal Satır örneklerinde olduğu
sosyal yardım, sosyal sigorta ilh. işlerini gibi partiden kopuşları da beraberinde
kanunlarla düzenleme yolunda aldığı tedbirler getirmiştir: Söz konusu grupları şöyle
sol adımlardır. Halbuki Demokrat Parti, özel sıralayabiliriz: Feyzioğlu grubu, Satır grubu,
teşebbüslerin bu gibi mükellefiyetler altına Nihat Erim grubu, Üçüncü Dünyacılar
girmesini terviç etmemektedir. Bu itibarla bütün (Muammer Erten-Hüdai Oral…) ve
sosyal tatbikatiyle Cumhuriyet Halk Partisi, Ecevit/Ortanın Solu grubu.
Demokrat Parti’nin solunda yer almış Ecevit grubu, Ortanın Solu deyimine
bulunmaktadır”. içerik kazandırmak istiyordu. Bu grubun temel
Daha önce DP’nin solunda yer aldığını söylemlerini birkaç başlık halinde sıralamak
söyleyen CHP, 1960’larda TİP’in sağında, mümkündür:
“ortanın solu”nda yer alarak, ideolojik yapısını
yeniden belirlemiştir. Türkiye’nin sınıfsal
Halka dayanmak, güvenmek,
yapısındaki değişmeler de CHP’nin ortanın solu
politikasını benimsemesinde etkili olmuştur. Demokrasiyi tüm yönleriyle benimsemek,
Ticaret burjuvazisinden sanayi burjuvazisine
Cunta ve darbelerin karşısında olmak,
geçişin hız kazanmış olması, işçi sınıfının ve
Ezilenlerden, çalışanlardan, emekçilerden
sendikalarının güçlenerek etkinliğini arttırması,
yana olmak.
CHP’nin tercihini emekçi sınıflardan yana
yapmasında belirleyici olan unsurlardan Gruplar arası mücadelede, İsmet

24