Page 163 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

günü Birinci Kordon'da sıkı polis tertibatı Bey'in İzmir'de karşılanışını şöyle dile
vardı. Adeta adam başına bir polis düşüyordu. getirmekteydi:
Polisler 3 Eylül akşamı aldıkları emirler gereği
".Sahil baştan başa on binlerce insan
gelirse belki hakarete uğrar. Gelmemesi
tarafından kaplanmış liman Fethi Bey'i bir an
muvafıktır düşüncesiyle kentin her kesiminde
önce karşılamaya, bir an önce görmeye gelen
faaliyete geçti. Halkı korkutmaya, asılan
vatandaşlarla dolmuştu. Her taraftan alkışlar
bayrakları indirmeye ve karşı duranları
yükseliyor,müthiş tezahürat içinde vapur
karakola sevk etmeye başladı. Kordon'da ki
yavaş yavaş rıhtıma yanaşıyordu. Limandaki
polislerden bazıları, yeni fırka mensuplarını
ecnebi vapurlarında bulunan yüzlerce Türk
getirecek vapuru bekleyen halkın geçişini
deniz işçisi işlerini bırakmışlar,lideri sonu
engelleyerek, dağılmaları konusunda
gelmez alkışlarla, yaşa sözleriyle
uyarıyorlar, karşılamaya gelenlerin elindeki
karşılıyorlardı. Limanda bulunan vapurlar
bayrakları topluyorlardı. Fethi (Okyar) Bey'i
düdüklerini çalarak selamlıyorlardı. Öyle bir
getiren vapurun İzmir'den telsizle direktif
manzara ki tarifi imkansız. Bu kalabalık Fethi
verilerek, gelişini geciktirilmek istendiğini,bu
Bey'i görmek ve onu kucaklamak için adeta
işin Seyrü Sefain İdaresi'nce kasten yapıldığı
birbirini çiğnemişti, yaralananlar vardı. Denize
yolunda söylentiler dolaşıyordu.38
ittirilen, karga tulumba edilip atılan polisler
İzmir'e yaklaşan vapurda bulunan yeni vardı. Fethi Bey'in bindiği araba bile bir ara
fırka mensupları tedirgindiler. Fethi (Okyar) havalara kaldırılmıştı. 40
Bey, Ahmet Ağaoğlu'nun kolundan tutarak bir
Ogün otelde fırka örgütü sorunları
kenara çeker ona şöyle der;
tartışılmış, kimi gazetecilerle görüşülmüş.
"...Gazi'ye veda etmeye gitmiştim, Ancak bu arada İzmir Valisi Kazım (Dirik)
çıkarken beni tuttu ve gizli olarak dedi ki, Bey, Fethi (Okyar) Bey'e bir yazı göndererek,
Mahmut Esat Bey'den İzmir'den bir telgraf güvenliği sağlamakta zorluk çektiğini bu
aldım. Telgrafta deniliyor ki, Fethi Bey'in nedenle, ertesi günü vermesi gereken
İzmir'e geleceği söyleniyor, halbuki halk Fethi söylevinden vazgeçmesi gerektiğini bildirir.
Bey aleyhine çok heyecanlıdır. Gelirse Bunun üzerine Fethi (Okyar) Bey Reisi
hakarete uğrar. Gelmemesi muvaffıktır. Cumhur Mustafa Kemal'e(Atatürk) bir telgraf
Anlıyorum ki, senin oraya gitmene engel çekerek bu durumu kendisine bildirmek
olmaya çalışıyorlar,fakat sen gideceksin lakin
istediğinde ise, postahane telgrafı çekmeyi
ihtiyatlı davranmanı tavsiye ederim.Vapur
reddetmiş. Fethi (Okyar) Bey valiye
şehre yaklaşırken husumet alameti gördüğün
başvurarak, telgrafın çekilmesinde diretince,
taktirde vapurdan inme ve bana telsizle
birtakım yazışmalar sonucunda ancak
malumat ver..."39
telgrafını güçlükle çekebilmişti. Reisi Cumhur
Yeni Asır gazetesi ise Fethi (Okyar) Mustafa Kemal Atatürk'ün bu telgrafa yine bir

161