Page 160 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

biçimde patlamasından korkulmaktaydı. Bu Cumhuriyet esaslarının kuvvetlenmesini temin
patlamanın denetim altında tutulması, bir edecek olan bu mücadeleleri memnuniyetle
başka kanala aktarılması, en azından müsaade edeceğim ve şimdiden söyleyebilirim
cumhuriyetin ve onun simgesi haline gelmiş ki, en kavgalı olduğum geceler sizi soframda
olan devrimlerin bir yerde savunulması birleştireceğim ve o zaman tekrar ayrı ayrı her
gerekiyordu. İşte "güdümlü muhalefet"15 ya birinize soracağım. Sen ne dedin ve ne için
da "muvazaa" (danışıklı-dövüş)16 diye de dedin? Senin cevabın ne idi, neye isnat
adlandırılan Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın ediyordun? Bu günden itiraf ederim ki, bu
kuruluşu bu koşullarda olmuştu.17 Bu parti benim için yüksek bir zevk olacaktır."19
T.C.F gibi TBMM'de ya da toplumsal bir Başvekil İsmet Paşa'nın yeni fırkanın
kesimin yapısı gereği, özlem ve istemlerinin kurulduğu gün olan 12 Ağustos 1930 günü
ortaya çıkarmış olduğu, siyasal aynı gazeteye vermiş olduğu demecinde:
gruplaşmalardan değil, Mustafa Kemal
".Fethi Bey'in müstakil bir fırka teşkil
(Atatürk)'ün düşünce ve girişimleri sonucu
etmesi siyasi hayatımızda büyük bir tekamül
doğmuştu.18
safhasıdır.Anlaşılıyor ki, eski arkadaşımızla
II büyük meseleler üzerinde ciddi münakaşalar
SCF'nin kuruluş süreci Mustafa Kemal yapacağız."20
Atatürk, Paris Büyükelçiliği'ne atanmış olan Ankara'da verdiği bu demeçten sonra
Fethi (Okyar) Bey'e bir muhalif fırka aynı gazete muhabiri İsmet (İnönü)'yü
kurmasını teklif etmesiyle başlamıştı. Reisi Yalova'da ziyaret etmiş ve paşa gazetecileri

Cumhur "laik Cumhuriyet" tehlikeye yine aynı tür bir demeçle savuşturmak istemiş;
düşmediği sürece her iki fırka arasında tarafsız ".Yeni Fırkayı pek tabii olarak telakki ettim.
kalacaktı. Bu sözü yalnız yeni fırkanın İnşaallah memleket için hayırlı olacaktır. Fethi
kurucusuna vermekle kalmamış basın yoluyla Bey'in teşebbüsünü sevinçle karşıladım."
da kamuoyuna duyurmuştur. Yeni kurulan demesinin ardından,muhabir bu noktayı
Fırka ile ilgili olarak, SCF'nin kuruluşundan açıklığa kavuşturmak için Paşa'ya ".Fethi Bey
bir gün önce Anadolu Gazetesi muhabirinin Cebeli bereket mebusluğuna namzetliğini
"Fethi Bey mecliste serbest münakaşanın koyacakmış bu konuda ne düşünüyorsunuz?"
temini için Cumhuriyet perver, Laik bir sorusunu yöneltince de Paşa bu kez gerçek
muhalefet fırkası teşkil etmek azminde duygularını ortaya sermişti; ".Biz siyasi hayata

olduğunu bildirmekte bu niyet ve arzunun dahil olup da vaziyette ayrılık göstererek
nasıl telakki olunacağı..." yolunda sorduğu bir memlekette daha ziyade menfaat teminini
soruyu Reisi Cumhur şöyle yanıtlamıştır: depriş etmek isteyen Fethi Bey'in intihabına
hiçbir zaman muarız değiliz."21
".SCF reisleriyle çok mücadele
edeceğimizi tahmin ediyorum. Fakat ben Meclis Reisi Kazım (Karabekir) ise yeni

158