Page 59 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

Çevresel Kaygılar ve Elektrikli Araçlar

1970’li yıllardaki uzun benzin kuyruklarından itibaren geçen yaklaşık yirmi yılda, elektrikli araçlara
yönelik ilgi büyük ölçüde azalmıştır. Ancak 1990’lı yıllardan itibaren hava kirliliği, çevresel kaygılar, iklim
değişikliği gibi nedenlerle elektrikli araçlara yönelik ilgi yeniden canlanmaya başlamıştır. Bu süreçte otomobil
üreticileri, popüler araç modellerinin bazılarını elektrikli araçlara dönüştürmeye başlamışlardır. Bu çalışmalarla,
elektrikli araçların benzinle çalışan araçlara çok yakın bir hıza ve performansa ulaştırmışlardır. 1990’ların
ortalarında General Motors, EV1 adı verilen elektrikli otomobili sıfırdan tasarlamış ve geliştirmiştir. 80 mil
menzili olan ve yalnızca yedi saniyede 50 mil hızına çıkabilen EV1, kısa sürede büyük bir takipçi kitlesine
sahip olmuştur. Ancak yüksek maliyeti yüzünden EV1, hiç bir zaman uygulanabilir olmamış, hatta 2001 yılında
üretimi durdurulmuştur.

2006 yılında çekilen “Elektrikli Arabayı Kim Öldürdü?” belgeseli, 1996’da General Motors EV1’in
yaratılışı, sınırlı ticarileştirilmesini inceleyen bir Amerikan belgesel filmidir. Bu filmde otomobil üreticilerinin,
petrol sektörünün, ABD Federal Hükümeti ve Kaliforniya Hükümetinin, akülerin, hidrojenli araçların ve
tüketicilerin bu teknolojinin geliştirilmesini ve benimsenmesini sınırlamadaki rolleri incelenmiştir.

1990’ların sonlarında ekonomideki canlanma, büyüyen bir orta sınıf ve düşük benzin fiyatları nedeniyle,
tüketiciler yakıt tasarruflu araçlara yönelme konusunda kendilerini zorunlu hissetmemişlerdir. Elektrikli araçlara
yönelik kamuoyunda pek fazla ilgi olmasa da arka planda ülkelerin enerji ile ilgili birimleri, bilim insanları ve
mühendisler, piller de dâhil olmak üzere elektrikli araç teknolojini geliştirmek için çalışmalar yapmaya devam
etmişlerdir.

Elektrikli Otomobillere Dönüş

20. yüzyılın ikinci yarısında elektrikli araçlarla ilgili çalışmalar devam etse de elektrikli araçların
canlanması 21. yüzyılın başlarına kadar gerçekleşmemiştir. Günümüzde elektrik araçlara olan ilginin artmasında
birkaç olay önemli rol oynamıştır.

Birincisi, daha önce de belirtildiği gibi, 1997 yılında Japonya’da Toyota tarafından piyasaya sürülen
Prius, dünyanın ilk seri üretim hibrit elektrikli aracı olmuştur. 2000 yılında Prius, dünya genelinde piyasaya
sürülmüş, ünlüler arasında talep edilerek, aracın profili yükselmeye başlamıştır. Toyota, Prius’un üretimini
artırmak için nikel metal hibrit pil kullanmıştır. O dönemden itibaren benzin fiyatlarındaki artış ve karbon
kirliliğiyle ilgili duyulan endişeler, Prius’un son yıllarda dünya genelinde en çok sataş hibrit araç olmasına
yardımcı olmuştur.

İkincisi, 2006’da küçük bir Silikon Vadisi girişimi olan Tesla Motors’un tek bir şarjla 200 milden fazla

58