Page 22 - Tarih Çevresi Dergisi - Mart Nisan Sayısı 2021

tarih çevresi

Müslüman nüfusun çoğunluğunu tarafından Kent Kültür Eserleri Koruma
oluşturan Arnavut halk, Makedonya Derneği’ne teslim edilerek galeriye
Cumhuriyeti İslam Dinî Birliği tarafından en iyi dönüştürüldü. Makedonya Ortodoks Kilisesi ve
temsil edilen gruptur. Ancak ana dilde eğitim Makedonya Yahudi Birliği’nin istimlak edilen
hakkından mahrum bırakılan Türk ve Slav malları sorun çıkarılmadan kendilerine iade
Müslümanlar bu temsil hakkından edilirken İslam Birliği’nin yaptığı bütün
yararlanamamaktadır. Yugoslav yönetimi başvurular cevapsız kalmaktadır.
zamanında Türkiye ile tarihsel bağları olan
Misyonerlik, Müslümanların karşı karşıya
Müslüman halkın İslami eğitim noktasında
olduğu diğer ciddi bir problemdir. Yoksul
kasıtlı olarak Türkiye yerine Arap ülkelerine
bırakılmış Müslüman topluluklarının çoğunlukta
yönlendirildiği bazı kaynaklar tarafından
olduğu doğu bölgelerinde faaliyet gösteren
dillendirilmektedir. Din eğitimini Türkiye’de Hristiyan misyonerlerin devlet tarafından
almış olan kişilerin din görevlisi olarak desteklendiği iddia edilmektedir.
atanmadığı iddiaları da Müslüman halkların eşit
Makedonya Müslümanlarının rahatsız
temsil problemine bir örnek teşkil etmektedir.
olduğu en hassas konulardan bir diğeri ise
Makedonya devletinden finansal yardım şehirlerin dönüşüm planlarının İslam’ı temsil
almayan İslam Dinî Birliği, ülkedeki Ortodoks eden yapıların tahribatına hatta yok edilmesine
ve Katolik faaliyetlerin dolaylı olarak devlet göre şekillendirilmesidir. 2001 yılında Üsküp’ün
tarafından desteklendiğini iddia etmektedir. en görünür mekânı olan Vodno Dağı’na büyük
Nitekim Üsküp 2014 projesi kapsamında, bir haç yerleştirilip geceleri ışıklandırılması, bu
Üsküp’te ve ülkenin birçok bölgesinde uygulamaların en dikkat çekici olanlarındandır.
Hristiyanlığı sembolize eden haç işaretlerinin ve Bunun yanında bir başka eylem, Üsküp’te 15.
Hristiyanlar için önem taşıyan şahsiyetlerin yüzyılda Osmanlı tarafından inşa edilen tarihî
heykellerinin inşa edilmesi, bu iddianın sebepsiz Taş Köprüye ait kitabe ve mihrap nişinin kasıtlı
olmadığını ortaya koymaktadır. olarak sökülüp tahrip edilmesidir. Özellikle 2001
Makedonya Müslümanlarının sıkça yılında yaşanan iç savaş döneminde
dillendirdiği vakıf mallarının iadesi konusu, Müslümanlara ait toplam 58 yapının zarar
Makedonya devletinin Müslümanlar üzerindeki gördüğünü, 20’sinin tamamen kullanılamaz hale
sistematik yok etme politikasının da bir geldiğini belirtmek gerekir.
göstergesidir. Zira tarihî ve kültürel açıdan Ayrıca 15. yüzyılda inşa edilmiş olan
birleştirici unsur olan eserlerin devlet eliyle Üsküp Kebir Mehmet Çelebi Camii’nin minaresi
dönüştürülmesi, tarihsel ayrımcılığın bir ve avlusundaki mezar taşları, Üsküp Kiril
kanıtıdır. Ayrıca cami ve tekke gibi dinî önemi Metodi Üniversitesi’nin inşası sırasında tahrip
olan eserlerin yakılıp yıkılması, dönüştürülmesi edilerek cami girişi ve avlusu üniversite
veya gerektiği gibi korunmaması azınlık yerleşkesine dâhil edilmesi bir diğer dikkat
haklarını koruma konusunda devletin ciddi çeken gelişmedir. Bu tür eylemler Makedonya
zafiyet gösterdiğinin işaretidir. Örneğin 16. devletinin Müslümanlar üzerindeki sistematik
yüzyılda Osmanlı tarafından Manastır’da inşa yok etme politikasının bir göstergesidir. Zira
edilen Yeni Camii 1999’da Manastır Belediyesi Makedonya Müslümanlarının sıkça dillendirdiği

20