Page 115 - Tarih Çevresi Dergisi - Mart Nisan Sayısı 2021

tarih çevresi

Filoloji Fakültesi’nde Türk Dili Edebiyatı Örneğin 2001-2002 öğretim yılında Üsküp’teki
Bölümlerinin açılmasıdır. 14 ilkokullarda 1550 öğrenci Türkçe öğretim
görmekteydi. 19
1945’ten 1949/50 öğretim yılına kadar
Makedonya’da Türkçe İlkokul Eğitiminde (8 Ağustos 2000’de TDP Ohrid Şube
yıllık) görülen okul, öğrenci ve öğretmen sayısı Başkanının Doğu Makedonya’daki Türk
artış görülürken, 1951’den itibaren aniden düşüş öğrencilerine yönelik gerçekleştirdiği faaliyetler
görülmektedir. Buna etki eden en önemli vesilesiyle görüştüğüm öğretmenler; eğitimde
gelişme 1950’lerde Türkiye’ye yönelik yaşanan özellikle öğretmen ve kitap sorununun yaşandığını,
göçlerdir. Aynı kaynaklarda 1960 sonrasında ise mevcut yönetimin özellikle birtakım bahanelerle
pek azalma olmadığı görülür. Ancak bu durum; eğitimle ilgili sorunları halletmediklerini
nüfusun az olması, imkânların kısıtlanması ve söylediler. Ayrıca ekonomik nedenlerden dolayı da
yaşanan siyasi gelişmelerle bağlantılı
çocukların başka bir şehre gönderilemediğini
durağanlıktır. 15
belirttiler.
Makedonya Cumhuriyeti anayasasına
Temmuz 2004’te Gostivar’ta görüştüğüm
(madde 44.) göre; Makedonya vatandaşlarının ana
Eğitim Danışmanı - Eğitimci Bedri Nureddin ise;
dilleriyle ilköğrenim (lise öğrenimi dâhil) görme
Türkçe eğitim konusunda öğretmen ve kitap
hakları vardır. Anayasa ile teminat altına alınmış
ihtiyacının olduğunu, ancak bunların yanı sıra
olmasına rağmen, Türklerin anadille eğitim
çağdaş eğitim projelerinin hayata geçirilmesi
hakkına bütün Makedonya’da ulaşmış oldukları
esnasında İlköğretim ve liselerde okutulması-
söylenemez. Doğu Makedonya’da Jupa, Koliçani,
yararlanılması gereken kitapların hazır
Debre köylerinde Türkçe eğitimde yaşanan
olmamasının da eğitimi olumsuz yönde
sorunlar bunun en somut örnekleridir. 16
etkilediğine dikkat çekmektedir.
1990’lı yıllara gelindiğinde Türkçe eğitim-
Ancak Türkçe Öğretimin 1’den 4’e kadar
öğretimin verilmesi yönünde bazı olumsuz
olduğu Doğu Makedonya’da eğitim sorunlarının
gelişmelerin devam ettiği görülür. Radoviş, Debre
daha fazla olduğunu belirtmek gerekir. Bu yörenin
(Jupa), Kırçova’da Türkçe öğretim veren okulların
78 yerleşim yerinde yaşayan Türk öğrenciler, 5’ten
kapatılması gibi gelişmeler yaşandı. 1993’te
Makedon Yönetimi halkın (Torbeşlerin) Türk 8’e kadar Makedonca okumak zorunda
17
olmadıklarını gerekçe göstererek Türkçe eğitime kalıyorlar. 20
izin vermedi. Bunun üzerine Aileler eylem
İstatistik Kurumunun verilerine göre;
yaptılar.
Makedonya’daki ilköğretim düzeyinde eğitim
1995–96 öğretim yılında Makedonya’da, gören 10.120 Türk öğrenciden ancak 6220’si
543 okulun 226 sınıfında 255 eğitimcinin olduğu Türkçe eğitim alabilmektedir. Devletin okul ve
ve 5260 Türk öğrencinin Türkçe eğitim alabilme sınıf açmaması, siyasi gelişmeler, ailelerin (bilinçli
imkânına sahip olduğu görülür. Başkent Üsküp, yada bilinçsiz) çocuklarını Arnavutça veya
Gostivar, Kalkandelen, Ohri, Resne, Struga Makedonca eğitim veren okullara göndermesi gibi
şehirleriyle birlikte Vrapçişte ve Kocacık nedenler sorunun ortaya çıkmasına yol
köylerinde 1’den 8’e kadar okullar vardır. 18 açmaktadır. 21

113