Page 174 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi tarih çevresi

önemli dinsel, kültürel, ekonomik ve siyasal Manisa’lı) gezgin-coğrafyacı Pausanias (MS 2.

dönüşümler geçirmiş ve bu dönüşümler Yy), Periegesis tes Hallados (Helen Ülkesinin
Ankara’nın sosyo-ekonomik yapısını ve Tasviri) adlı eserinde Ankara’yı Frig Kralı
Osmanlı Öncesinde kentleşmesini önemli ölçüde etkilemiştir. Midas’ın (MÖ 750-695) kurduğunu ve gemi çıpası

Ankara, tarihin çok erken bir döneminden anlamına gelen “Ankyra” (Anküra) adını verdiğini
Ankara Halkının Sosyal Yaşamı itibaren hem farklı kavimleri hem de farklı yazar (Frazer, 1898, sf. 6; Aydın ve diğ., 2005, sf.

dinleri bütünleştiren bir sentezi hem de 33). Sayıları yirmiden fazla olan Ankara Frig

A. Vedat OYGÜR* başarıyla, fakat ne yazık ki ancak Cumhuriyet’in tümülüslerinin ait olduğu kent bugüne kadar
başlarına kadar temsil eder olmuştur. Roma ortaya çıkarılamamıştır. Kazılarda çıkan
İmparatorluğu’nun Ankara valisi (MS 130-137) buluntular, Ankara’daki ilk Frig yerleşmesinin
Julius Saturninus tarafından bastırılmış olan bir Hacı Bayram Tepesi dolayında olduğunu gösterir.
sikke bu çoklu kültürün en güzel kanıtıdır (Aydın Frigler’in ardından Lidya egemenliğine
ve diğ., 2005, sf. 89-90). Grekçe basılmış olan geçen Ankara MÖ 547’den başlayarak Pers

sikkenin ön yüzünde İmparator Hadrianus’un yayılması sonucunda bir Pers satraplığına
gözdesi Klaudiopolis’li (Bolu) Antonioos (eyalet) dönüşür. Ankara’yı önemli kılan ve
Eskitaş (Paleolitik) çağında, bilinen sürdürebilmiş; bugünkü kültürümüz ve yapımız resmedilmiş iken arka yüzünde Frig ay tanrısı çeşitli halkların burada buluşmasına yol açan

verilere göre, MÖ 60 binden başlayarak Ankara hepsinin katkılarının üst üste birikmesiyle Men görülmektedir. ögelerden belki en önemlisi de Pers Kralı II.
sürekli bir yerleşim yeri olmuştur. Başka oluşmuştur. Fakat ne yazık ki bu birikimlerin Darius (MÖ 522-485) tarafından inşa edilen
topraklardan gelerek Ankara’ya ve dolaylarına büyük kısmının farkında değiliz. ÇOK TANRILI DINLER DÖNEMI Kral Yolu’nun kavşağında olmasıdır (Aydın ve
yerleşen her ulus, kendi kültürünü beraberinde Bilinen tarihine göre, Ankara, en azından
Anadolu’nun en eski kentlerinden olan diğ., 2005, sf. 20, 67). Kent artık hem ticaret hem
getirmesine karşın geldiği bu coğrafyadaki 4000 yıllık geçmişiyle ilkçağlardan beri
Ankara kuruluşundan beri hiç kesinti de askeri bir merkezdir.
önceki kültürleri de benimseyerek Anadolu’nun en eski kentlerindendir. Kimler
vermeksizin hala yaşıyor. Kuruluşundan beri
sahiplenmiştir. Bu olgu, Hititlerden bu yana sürekli oturulan bir yerleşim yeri olmuş ve tarafından ne zaman kurulduğu kesin olarak Helenistik Dönem
böyle çalışmıştır. Şu halde, Durrell’in (2008) bunun en güzel örneği, içinde hâlâ yaşanılan ve bilinmemekle birlikte, Hititlerin Anadolu’da ilk Büyük İskender
söylediği gibi, “kültürü belirleyen mekânın kendisi de yaşayan Kalesi’dir. Ankara, Frig siyasal birliği kurması ile Ankara, sırasıyla, Hitit, Büyük İskender (Alexandre), MÖ 334

ruhudur”. Günümüze kadar gelen bu uzun temeli üzerinde Kelt (Galyalı ) gelenek göreneği Frig, Lidya, Pers, Galat, Roma, Bizans, Selçuklu ilkbaharında Ege kıyısından Anadolu’ya girerek
1
zaman boyunca görülen devletlerden birisi sona ile yoğrulmuş, üzerine Helen kültürünü almış bir ve Osmanlı egemenliği altında bulunmuştur. başlattığı Asya’nın Fethi sırasında, MÖ 333
erdiğinde halkı ortadan kalkmamış, yeni yapı yörede Roma imparatorluk metropolisi Hitit-Frig-Lidya-Pers Dönemleri baharında Persleri yenerek Ankara’yı
içerisinde giderek ona uyum sağlayarak (büyükkent) olarak kozmopolit bir yapı Ankara’da, Hitit dönemine (MÖ 1750- Makedonya İmparatorluğu topraklarına
yaşamını sürdürmüş, aynı zamanda yeni de kazanmıştır. Frigler ile başlayan kuruluşundan 1200) ait ne bir arkeolojik eser bulunabilmiş ne de katmıştır. Böylece bütün Anadolu’da Helenistik
eskiyi benimsemiştir. Böylece tarih boyunca, bu yana Helenleşme, Galyalılaşma, Hitit tabletlerinde Ankara’ya ilişkin bir kayıt dönem başlar; bunun en büyük sonucu olarak,

farklı ırklar ve farklı inançlar yaşamlarını birlikte Romalılaşma, Bizanslaşma ve Türkleşme gibi vardır. Ankara kent merkezinde ilk önemli artık Anadolu’da, oldukça uzun bir zaman

yerleşmenin Frigler döneminde (MÖ 780-695) sürecek biçimde “Koine ” denilen halk
2
* Emekli, Dr. Jeoloji Müh., Ankara. olduğu bilinmektedir. Lidyalı (olasılıkla Helencesi konuşulmaktadır.

172 173