Page 133 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi tarih çevresi

Nuri Efendi, Nusret Bey, Atıf Bey, Halil Halit mevcudu 266 olarak vermiştir. Buna göre, 142 tecrübeye sahip olmalarından baktığımızda toplam olarak 9 mebus

Bey’inde dillendirdiği konular ve Meclisteki Türk, 60 Arap, 25 Arnavut, 23 Rum, 12 Ermeni, kaynaklanmaktadır. Zaten, gayrimüslimlerin bulunmaktadır. Vilayete bağlı Kırşehir, Çorum
etkinlikleri irdelenecektir. 5 Yahudi, 4 Bulgar, 3 Sırp ve 1 Ulah mebus tecrübeli oldukları meclis zabıtları Kayseri ve Yozgat da dâhil edildiğinde toplam
bulunmaktadır. Van Mebusu Vahan Papazyan’a incelendiğinde hemen fark edilmektedir. olarak Mebus sayısı 18’e ulaşmaktadır. Bu
Osmanlı Devleti’nde otuz yıl gibi uzun
göre ise, mecliste, 220 Müslüman, 45 Müslüman mebuslar sistem hakkında az da olsa çalışma kapsamı içerisinde tüm mebusları
bir süreden sonra 1908 yılında yeniden açılan
gayrimüslim olmak üzere toplam 265 mebus sıkıntı çekerken, gayrimüslim mebuslar gayet incelemek söz konusu olamayacağından, konu
Meclis-i Mebusan’ın, 17 Aralık günü yapılan
bulunmaktadır. Bunların etnik dağılımı şöyledir: rahattır. Meclis müzakerelerinde Müslüman sınırlandırılmıştır. Ankara Vilayetine bağlı
açılış töreni görkemli olmuştur. Padişah II.
125 Türk, 70 Arap, 25 Arnavut, 23 Rum, 10 mebuslardan çok gayrimüslim mebuslar sancakların (Kırşehir, Çorum, Kayseri, Yozgat)
Abdülhamit’in de katıldığı açılış törenine yurt
Ermeni, 4 Bulgar, 4 Yahudi, 3 Sırp ve 1 Ulah. konuşmuş, fikirlerini ifade etmişlerdir. Ayrıca mebusları çalışmanın dışında bırakılmıştır .
2
içinden ve yurt dışından çok sayıda izleyici
Farklı kaynaklardan alınan mebus oranlarına gayrimüslim mebusların birçoğunun Batı kültürü Ancak aşağıda Ankara Vilayetine bağlı
gelmiş, gelenlerin çokluğu nedeniyle
bakıldığında gayrimüslim mebus oranlarının almış olduklarını da ifade etmekte fayda vardır. sancakların mebuslarının yalnızca isimlerinin
İstanbul’daki otel ve hanlarda yer kalmamıştır.
birbirlerine yakın olduğu görülmektedir. Sayıları Gayrimüslim mebusların meclise devam verilmesiyle yetinilecektir.
Bu nedenle birçok cami ve okul gelenlerin
en fazla değişikliğe uğrayan Türk mebuslarıdır. etmeleri sanırız sayılarının, kaynakların
kalmasına tahsis edilmiştir. 281 milletvekilinin Ankara Vilayetine bağlı Sancakların
Türk mebuslarının oranında bu şekilde birçoğunda birbirine yakın oranlarda çıkmasında
seçildiği 1908 Meclis-i Mebus an’ının açılışında Mebusları ise şunlardır:
değişiklik olmasının temel sebebi, Türklerin etkilidir. Bu konu ile ilgili en son yapılan
230 milletvekili hazır bulunmuştur. 1908- 1912
meclis toplantılarına gayrimüslim mebuslara çalışmada, 1908- 1912 meclisinin mebus sayısını Kırşehir (1)
Meclis-i Mebus an’ına 281 milletvekili sayısı
oranla daha az ilgi göstermeleridir. Türk 281 olarak tespit etmiştir. Bu mebusların kabaca Mahmut Mahir Efendi (Bey) Türk 37 Söz
belirlenmiş, 4 dönem devam eden çalışma
mebuslar içinde toplantılara katılmayan mebus %35’i ulema, %30’u çiftçi, %20’si devlet alma
süresince bu sandalyelere farklı 324 milletvekili
sayısı oldukça fazladır. Seçimlerin bazı memuru, %10’u serbest meslek, %5’i de diğer
oturmuştur. 1908 Meclis-i Mebus an’ındaki yörelerde gecikmesi nedeniyle, Meclisin ilk meslek gruplarındandır. 1908 Meclis-i Mebus Çorum (2)
mebus sayısı konusunda bilgi veren kaynakların toplantı yılında meclise gelemeyen mebuslar bile an’ı için belirlenen mebus sayısı 281 olmasına (Mehmet) Münir Bey Türk 25 Söz alma
birçoğunda birbirinden farklı rakamlar vardır: vardır. 1908 yılının ulaşım şartları göz önünde rağmen, zaman içinde istifa, ölüm, başka bir Ali Osman Bey Türk 31 Söz alma
Feroz Ahmed, mebus mevcudunu 288 olarak bulundurulduğunda Yemen, Trablusgarp gibi göreve tayin gibi sebeplerden dolayı mebus

vermektedir. Buna göre mecliste; 147 Türk, 60 İstanbul’a uzak yerlerden merkeze gelmek sayısında değişiklikler olmuştur. Dönem içinde Yozgat (2)
Arap, 27 Arnavut, 26 Rum, 14 Ermeni, 4 Yahudi birkaç ay sürmektedir. Bu yörelerin halkı Arap toplam 324 değişik mebus görev yapmıştır. Bu Hayrullah Efendi Türk 45 Söz alma
ve 10 Slav mebus görev yapmıştır. Enver Ziya olmasına rağmen seçilen mebusların arasında mebuslardan 21’i ölüm, 11’i başka bir göreve Edip Bey Türk 9 Söz alma
Karal ise, mevcudu 240 olarak vermektedir. Ona Türkler de vardır. Mebusların devamsızlığı tayin, 10’u istifa 2’si devamsızlıktan istifa olmak
göre, bu sayının 150’si Türk ve Arnavut, 50’si nedeniyle, meclis toplantılarında hiçbir zaman üzere toplam 44 sandalye boşalmış, boşalan bu Kayseri (3)
Arap, 18’i Rum, 12’si Ermeni, 4’ü Bulgar, 2’si 230’un üzerinde mebus aynı anda mecliste mebusluklara 43 yeni seçim yapılmıştır. 30 Ömer Mümtaz Bey Türk 5 Söz alma

Sırp, 3’ü Yahudi ve 1’i de Ulah’tır. Dönemin, bulunmamıştır. Sanırız kaynakların büyük Temmuz 1911 tarihinde istifa eden San’a Hacı Kasım Efendi Türk 49 Söz alma
Rusya İstanbul Büyükelçiliği baş tercümanı çoğunluğu meclisin bu durumunu göz önünde Mebusu Seyit Ali Mut’a Efendi’nin yerine ise
Ermeni asıllı Mandelstam’a göre; 142 Türk, 60 bulundurmamışlardır. Gayrimüslim mebusların seçim yapılmamıştır . Bu çalışmada Ankara Ahmet Remzi Efendi Türk Söz alması
1
yok
Arap, 25 Arnavut, 23 Rum, 12 Ermeni, 5 Meclis toplantılarına Müslümanlardan daha merkezi mebuslarının Meclis-i Mebus andaki
Yahudi, 4 Bulgar, 3 Sırp ve 1 Ulah olmak üzere fazla ilgi göstermesi geçmişlerinde meclis faaliyetleri ele alınacaktır. 1908- 1918 arasında Çalışmamıza konu olan Ankara mebusları
3
toplam mebus sayısı 275’tir.A. Bedevi Kuran, sisteminin var olması ve kendilerinin bu konuda Ankara merkez olmak üzere Mebus sayısına ise şunlardır: (9)

130 131