Page 9 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

Trablusgarp Savaşı üzerine İtalyanlara karşı Atatürk, bir sonuç alınamayacağını düşünerek
savaşmak için Trablusgarp’a gitti. Burada Anadolu’ya geçme kararı aldı9. Bu bağlamda
Tobruk, Bingazi ve Derne’de mücadele etti. Atatürk’ün ‘Milli Egemenliğe dayalı Tam
Atatürk’ün kişiliğinin oluşumunda aile Bağımsız bir Türk Devleti’ kurmak amacıyla

ortamı, yetiştiği kültür çevresi, savaşlar, yetiştiği Samsun’a hareket etmeye karar verdiğini
dönemin politik yapısı, isyanlar ve göçler etkili söylemek mümkündür.
oldu7. Atatürk işgaller karşısında yayınladığı

Atatürk, Balkan Savaşlarının başlaması Havza Genelgesi ile halkın dayanışmasını,
üzerine Kuzey Afrika’dan ayrılarak İstanbul’a uyanmasını, protesto ve mitingler düzenlemesini
geldi. Ardından Gelibolu’da Bolayır Kolordusu istiyordu. Hatta yetkililerin bu doğrultuda
Kurmay Başkanlığı’na getirildi. Atatürk yardımcı olmalarını da belirtiyordu. Ardından

Edirne’nin kurtarılmasından sonra ise Sofya Amasya’ya geçerek yayınladığı genelgede;
Ataşe Militerliği’ne atandı (1913). yurdun bütünlüğünün, milletin istiklalinin
I. Dünya Savaşı sırasında ise Atatürk tehlikede olduğuna dikkat çekilmekte ve çözüm

sırasıyla şu görevlerde bulundu; olarak ‘milletin istiklalini yine milletin azim ve
- 1915’te Çanakkale Cephesi kararı kurtaracaktır’ denilmekteydi. Bir ihtilal
- Anafartalar Kahramanı olarak anılan beyannamesi niteliğinde olan Amasya
Atatürk 1916’da Mirlivalığa (Tuğgeneralliğe) Genelgesi; milli egemenliğe ve milli

getirildi. bağımsızlığa yer vererek, vatanın bir bütün
- 1916’da Edirne’deki 16. Kolordu olarak kurtuluşunu savunuyordu. Genelgenin
komutanlığı yayınlanmasının ardından İstanbul’a çağırılan

- 1916’da Diyarbakır-Bitlis-Muş Cephesine Atatürk geri gitmeyerek görevinden istifa etti.
tayini ve ardından Bitlis ve Muş’un Rus Böylece sivil bir kişi olarak yoluna devam etme
işgalinden kurtarılması (1916-1917) kararı almış oldu10.
- 1917’de Veliaht Vahdettin ile birlikte Bu arada Erzurum’a geçmiş olan Mustafa

Almanya seyahati Kemal, Erzurum Kongresine katıldı ve kongre
- 1918’de Yıldırım Orduları Komutanlığı8 başkanlığına seçildi. Bölgesel olarak toplanan
Ekim 1918’de imzalanan Mondros kongre, Mustafa Kemal’in katılımı ile ulusal bir

Mütarekesi’nin ardından İstanbul’a dönen nitelik kazandı. Kongrede; vatanın bir bütün
Atatürk bir süre burada kaldı ve arkadaşı Fethi olduğu ve parçalanamayacağı, manda ve
Bey’le ‘Mimber’ adlı bir gazete çıkardı. himayenin kabul edilmeyeceği, azınlıklara
İstanbul’daki temaslarında sorumlu bir devlet ayrıcalıklar verilmeyeceği gibi kararlar alındı.

adamı gibi davranan ve birçok kişi ile görüşen Ayrıca alınan kararla oluşturulan Heyet-i

6