Page 10 - Tarih Çevresi Dergisi
P. 10
tarih çevresi
Temsili’ye başkanlığına Mustafa kemal seçildi. edilmesi İstanbul Hükümeti ve İtilaf devletlerini
Erzurum’da Misak-ı Milli’nin ilk temeli atıldı rahatsız etti. Ardından Hükümetin istifası,
Heyet-i Temsili’ye başkanı olarak İstanbul’un resmen işgali gibi gelişmeler yaşandı
çalışmalarına devam eden Mustafa Kemal, ve Meclis-i Mebusan dağıtıldı. Bunun üzerine
kongre için Sivas’a geçti. İstanbul Hükümeti ve Mustafa Kemal Ankara’da bir meclisin
işbirlikçilerinin engellemelerine rağmen Sivas toplanması için çağrıda bulundu. Hazırlıkların
Kongresi gerçekleşti. Milli cemiyetleri tek çatı ardından 23 Nisan 1920’de TBMM açıldı.
altında toplayarak Kurtuluş savaşının ve Kuva- Mustafa Kemal Ankara milletvekili olarak
yi Milliye’nin tek elden yönetilmesini sağlayan, katıldığı mecliste Meclis Başkanlığı’na
Milli Mücadele’nin hedef ve sınırları kesin seçildi12.
olarak belirleyen, Milletin arzusu ile toplanan 1921’de Anadolu ve Rumeli Müdafa-i
kongre, hem Mondros’a hem de yabancı Hukuk Grubu başkanlığına seçilen Mustafa
işgallere karşı bir tepkidir. Ayrıca Ulusal Kemal’e Sakarya Savaşı öncesinde TBMM
Hareketin (Milli Mücadele’nin) lideri tarafından Başkomutanlık yetkisi verildi.
kesinleşti11. Sakarya Savaşı sonrasında ise Gazi unvanı ve
Sivas Kongresinden sonra Damat Ferit Mareşallik rütbesi verildi. 1922 yılında da
Paşa Hükümeti düştü ve yerine Ali Rıza paşa İstanbul Darül Fünunu tarafından fahri
Hükümeti kuruldu. Ardından İstanbul Hükümeti profesörlük unvanı verildi. 1923’te Latife Hanım
temsilcisi Amasya’da Mustafa kemal ile bir ile evlenen Mustafa kemal, 1925’te Latife
görüşme gerçekleştirdi. Böylece İstanbul hanımdan ayrıldı13.
Hükümeti Anadolu’daki Milli Mücadeleyi Atatürk Türkiye’yi “Çağdaş uygarlık
resmen tanımış oldu. Bu görüşme ile Meclis-i düzeyine çıkarmak” amacıyla bir dizi devrim
Mebusan’ın açılmasını sağlayan Mustafa Kemal yaptı. Bu devrimleri beş başlık altında
yapılan seçimlerde Erzurum Milletvekili olarak toplayabiliriz:
meclise girmeye hak kazandı. Ancak güvenlik 1. Siyasal Devrimler:
nedeniyle İstanbul’a gitmedi. Bu arada Mustafa · Saltanatın Kaldırılması (1 Kasım 1922)
Kemal Sivas’a geçti. Ardından faaliyetlerin, · Cumhuriyetin İlanı (29 Ekim 1923)
konumu itibariyle Ankara’da sürdürülmesi · Halifeliğin Kaldırılması (3 Mart 1924)
kararı alındı. Böylece Mustafa Kemal Ankara’ya 2. Toplumsal Devrimler
geçti. Ankara’da hazırlanan Misak-ı Milli, · Kadınlara erkeklerle eşit haklar verilmesi
İstanbul’da toplanan Meclis-i Mebusan’da kabul (1926-1934)
edildi. Milli ve bölünmez bir ülkenin sınırlarının · apka ve kıyafet devrimi (25 Kasım 1925)
çizildiği Misak-ı Milli kararlarının kabul · Tekke zâviye ve türbelerin kapatılması (30
7