Page 54 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

ve düvel-i muazzama kurmakta oldukları büyük büyük planların karşısında hiç mesâbesinde kalan
vücûd-ı siyâsiyelerini âfât-ı melhûzadan kurtarmak maksadıyla ihtiyâr ettikleri tedâbîr-i zarûrîye ik-
tizâ’sındandır Meşîme-i zamândan bi’l-âhire neler doğacağı eğerçi peşinden kestirilemez ve uzemâ-
yı siyâsiyenin neler düşündükleri bilinemez ise de bu küçük hükûmetlerin selâmet-i milliyelerini
muhâfaza emeliyle dönüp dolaşıp bağlanacakları nokta bir müddetten beri (Balkan Konfederasyonu)
nâmıyla politika meraklıları lisânında deverân etmekte olan ittifâk-ı hükûmât-ı sagîre hayaline vücûd
vermek olacaktır zann olunur Eğer ittifâk-ı müsellesenin muakkabı olarak Avrupa-yı şarkiye de böyle
bir nevzâd-ı ittihâd dahî vücûda gelir ise onun tahtında müştedd olan maksad tahmîn olunduğu veci-
hle Rusya’nın eser-i himmeti olmaktan ziyâde bir taraftan dâhiye-i şimâlin bütün Islavları Rus etmek
tasavvuru aleyhinde ve bir yandan da Avusturya’ya isnâd olunagelen niyyât istîlâ cûyâna mukabe-
lesinde muhâfaza-yı bekâ tedbîri olsa daha muhtemeldir O halde bu hükûmetlerin cümlesi Devlet-i âli-
yye’den ziyâde mahal-i emniyet bir istinâd-gâh bulamayacaklarından ve devletin dahî onların devâm-ı
müsâlemet politikasına mümaşât etmiş Saltanat-ı seniyyenin menâfi’ine mugayir düşmeyeceğinden
bu küçük hükûmetlere imkân derecesinde rû-yi dil göstermek ve bu ihtimâle göre Devlet-i âliyye’nin
istifâdesi yollarını şimdiden hazırlamak devlet içün pek lüzûmlu gibi görünüyor.

Romanya’nın politikaca mevki’ ve istidâd-ı hâzırının ve Devlet-i âliyye’ye siyâseten takribinde
min gayri haddin mütâlaa kılınan fevâidin ber vech-i meşrûa atebe-i ulyâ’ya[4] arzına cesaret kılındığı
gibi şurasının dahî beyânına cüreti farîza-yı zimmet ubûdiyet ve me’mûriyet add iderim ki bâlâda
arz olunduğu vecihle bazı mesâlihin hasbe’l-îcâb akd-i teehhürata dûçâr olmasından dolayı Roman-
ya hükûmetiyle olan münâsebâtımıza el-hâletü hâzihi küllî halel-kâri olarak her ne işimiz olur ise
cümlesini müşkilât ve ta’vizâta düşürmeğe Romenler hele bir müddetten beri pek iltizâm etmekte
olduklarından mesâlih-i vâkıânın önü mertebe-i netîcesi istihsâl edilemeyerek bu hal gittikçe ağırlaşıp
sefâret-i seniyyenin mevki’i güçleşmekte ve Dobruca ehl-i İslâmı dahî dolayısıyla bundan çok zarar
görmektedir Binâenaleyh şu hale bir nihâyet verilmesi maslahaten ehemm ve elzem olub ol bâbda itti-
hâz buyrulacak tedbîr ise münhasıran re’y u fermân-ı âliye menut olmağla katıbe-i ahvâlde emr ü fer-
mân hazret-i veliyyü’l-emr efendimizindir fî 2 Şaban sene [1]300 fî 26 Mayıs [12]99 [8 Haziran 1883]

Kulları
Bükreş Sefiri
Süleyman Hurşid

54