Page 99 - Tarih Çevresi Dergisi

iSTANBULASBIAMYEEZFiEDNDDEi'RNSiiNAMiCLAARZIENTNDAANMtarEiSOhiRNçDeEvUrGeAsOiYRBEAOSTRILNI EKMiENHSMAENDMOOGDLUELMi USTAFA

dayandmhyor. "Takvada biitiin iyiliklerin topland1gi"; dolayis1yla "Takva"da

ba§arlh olanm, "her iki diinyada kotiiliiklerden emin olacag1" ve muhakkak
"dinde ve diinyada iistiinliik" elde edecegi belirtiliyor. Ve Tann-insan

ili§kisini kuvvetlendirmek igin, "Allah'tan gergek anlamda utan, haya et"
tavsiyesinde bulunuluyor13.

Ugiincii ilke: "Akim ve kalbin hat1ralanm koru". "Diinyada

ba§anlarmla yetin, kaybettiklerine iiziilme ve unut" tavsiyesinden ibarettir14 .

Bu ilkeyle herhfilde gegmi§ ile gelecek arasmda bag kurulmas1, boylece tarih

bilincine sahip olunmas1, hayata olumlu bakarak ve slkmt1dan kurtularak ruh

saghgmm korunmas1 isteniyor.

15
Dordiincii ilke: brnek insan, "giizel ahlakh, comert olmah ve

insanlarla en iyi 16 iginde bulunmahd1r 17. "iyi 18 kaynag1 19 ,

ili§kiler" i§ler" in

"temiz kalpli ve gok galt§kan", "kemal sahibi ve olgun" olmah, "gozii

ba§kalarmm i§lerinde kalmamah", "gevezelik etmemeli", "soziiniin

20

smrrlarm1 ve merammm {niyetin) kurgusunu" iyi belirlemelidir. Bunlar,
"sahibini diinyada ve ahirette yiicelten" "degerli erdemler"dir21 .

Be§inci ilke: brnek insanm en onemli i§levi, "bilgi ne§ri" olmahdrr.
icazete gore, "bilgi ne§ri" "siirekli ve etkile§imli"22 bir ibadettir 23 . Buna

toplumla etkile§imli 'siirekli egitim' diyebiliriz. brnek insan ya da bilgin,

toplumun iginde olacak, onu anlayacak ve aydmlatacaktrr. Bu konuda

iistad talebesine §6yle diyor: "Nefsini 'karde§lerinin 6grenimine 'l ada ki,
4

akranlarm arasmda miistesna bir yerin olsun! 'Erdemli insanlar'm25 arkada§l

olmaya gah§ ki, karar giinii §antn 26 •

yiicelsin!"

Kur'an 49/13. Ayetin tamam1 ?oyledir: "Ey irnan edenler! Dogrusu biz sizi bir erkekle bir di?iden

yaratttk. Ve birbirinizle tam?maruz i9in sizi kavimlere ve kabilelere ay1rd1k. Muhakkak ki Allahyamnda

en deger/i olammz, 0 'ndan en t;ok korkammzd,r. Siiphesiz Allah bilendir, her ?eyden haberdardu".

icazette tarafim1zdan italik olarak i?aretlenen lo.sun zikredilmi?tir.
13 icazet 1901, s. 16.
14 icazet 1901, s. 16.
15 Mekarirnii'1-ahlak.

16

Mehasinii'l-a'lak.
17 icazet 1901, s. 16.
18 A'malii'l-hayr

19

Mesadrr.

20

Etrafu'l-kelam ve binau'l-meram.
21 icazet 1901, s. 17.
22 Miite'addiyatii'l-'ibade.

"icazet 1901, s. 16-17.

24

Ta'limii'l-ilivan.

25 Ahyar.
26 icazet 1901, s. 17.
27 Melinde, verii 'u 'l-hudiid ve 'r-riisiim bi-Ieriiiti'l-metii/ibifl 'l'uliim ?eklinde ge9mektedir. Goriildiigii

gibi matlab'm 9ogulu olan metii/ib kelirnesi kularulmt?llf. Bu kelirne, I. istek, istenen ?ey, arzu,

niyet. 2. soru, bir bilirnin konusu (mesela hukukun, teolojinin, felsefenin matlabi, yani maksad'm

sinonimi}, 96ziimlenecek sorun, problem; 3. hazine anlamlanna gelmektedir. ilirn!erde konunun

S1Illflarmm 9izilmesi ve yontem geli?tirilmesinin ula?ilmak istenen maksadm ne olduguna bagil oldugu

belirtilmektedir. icazet 1901, s. 17.

105