Page 6 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

Nusret Paşa’nın Irak’ta
Islahat Önerileri

Prof. Dr Selda KILIÇ*

19.yy Osmanlı Devleti açısından önemli sanatlardan ekonomiye, tarımdan, bayındırlığa
kadar uzanan çeşitli konuları içermektedir.
değişimlerin yaşandığı bir dönemdir. Pek çok Elbette ki bu değişim, düzenleme ve yenilik
istekleri konunun uzmanları, bölgede görev
konuda olduğu gibi vilayetlerin idaresi yapan üst düzey yöneticiler (zaman zaman de
alt grupta görev yapanlar) gördükleri
sorununa bu dönemde oldukça zaman yanlışları, alınması gereken tedbirleri
belirtmektedirler. Irak ile ilgili olarak da tasnif
ayrılmıştır. Bunun sonucunda da vilayetlerin kayıtlarına “Irak’a dair Nusret Paşa’nın
Layihası”1 olarak geçen layiha içeriği
yeniden yapılandırılması ve düzenlenmesi ile bakımından oldukça önemlidir.

ilgili olarak kimi yasal düzenlemeler Layihayı kaleme alan Müşir Nusret
Paşa, VI. Ordu-yu Hümayun Müfettişi
yapılmıştır. Bu değişim süreci içinde, yönetsel sıfatıyla Irak’a gönderilmiştir. Aynı zamanda
II. Abdülhamit’in de yaveridir (Yaver-ı Ekrem
yapıda ve alınıp uygulamaya konulan Şehriyarı). Paşanın, Irak ve Arabistan kıtasının
ıslahı ile ilgili olarak ele aldığı layihanın
tedbirlerde iç ve dış dinamiklerin etkisini de takdim ediliş tarihi 26 Nisan 1309’dur.

yadsımak mümkün değildir. Ayrıca aynı Layihayı kaleme alıp II. Abdülhamit’e

dönemde Osmanlı Devleti’nin merkezi

idarenin yanında, taşra idaresine’de büyük bir

önem verdiği görülmektedir.

Irak bölgesi de bu açıdan ele alınıp

irdelenecektir. 19.yy’da Osmanlı

Devleti’ndeki bu değişim süreci içerisinde,

özellikle de sultan II. Abdülhamit’e sunulan

bir çok layiha bulunmaktadır. Bunlar, güzel

* Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi,Tarih Bölümü,
Yakınçağ Tarihi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi

4