Page 80 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

ordusunda karacı bir subay ve İstanbul'daki Suphi'nin ölümünden sonra onun Bakü'de
Harbiye ordu akademisinde hocalık yapan Salih kurduğu Türk Komünist Partisi'nden geriye
Hacıoğlu; Naim Bey gibi gerçek birer Komünist kalan ajanlar aracılığıyla çalışmalarını
olan Yeşil Ordu'nun üyeleri, aldatmacadan öte sürdürmüş olmasına rağmen o kadar gizli kaldı
bir şey olarak görmedikleri bu partiye katılmayı ki, Millî Kurtuluş Savaşı'nın son yıllarında hiçbir
reddetmişler ve 1920 yazında Hafi Türkiye etki icra edemedi. Yine de, takip eden
Komünist Fırkası adı altında gizli bir Komünist Cumhuriyet yıllarında devam edecek olan bir
Partisi kurmuşlardır. Dr. Şefik Hüsnü'nün gizli Komünist hareketin nüvesini oluşturmuştur.
(Değmer) liderliğini yaptığı bu parti doğrudan
Yeşil Ordu'nun eski üyelerinin çoğu ve
Comintern'in kontrolünde faaliyet Gizli Komünist Partisi'nin sadece birkaç üyesi,
göstermekteydi ve hükümetin taleplerine göre gizli avukatlık yaparak münzevî bir hayat
programını uydurmak için çaba harcamak sürmeleri, ve bir atalete sebep olmaları ve Türk
zorunda olmadığından, çok daha radikal bir parti millî davasına hiçbir gerçek katkıda bulunmaları
olmuş ve Moskova'da Stalin tarafından yüzünden kendilerini kınamaktan ziyade, bunun
geliştirilen çizginin kararlı bir takipçisi haline yerine 7 Aralık 1920'de Türkiye Halk Sosyalist
gelmiştir. Stalin ise etnik orijinlerine Partisi'ni (Türkiye Halk İştirakiyun Fırkası)
bakmaksızın sınıf birliğini vurgulayan kurmak suretiyle ortaya çıkmışlardır. Bu partinin
doktrinlerin lehine tavır alarak, Türk temel yaklaşımı, yayın organları Emek
Komünistleri tarafından oluşturulan etnik bazlı gazetesinde belirtildiği gibi, Yeşil Ordu'nun
Komünist grupları reddetmiştir. Bu parti, aynı yaklaşımının aynısıydı. Bu parti bir kez daha,
zamanda, ibadet etmek isteyenlerin hiçbir Gizli Komünist Parti'nin devrimci gayretleri ile
engellemeyle karşılaşmadan ibadet Resmi Komünist Partisi'nin uyguladığı gibi
edebilecekleri üzerinde ısrar etmelerine rağmen, parlamenter sistem içinde çalışma istekliliği ve
devlet ile caminin tamamen birbirinden meşru statüde olma durumunu bir araya
ayrılması gerektiğinin avukatlığını yaparak, getirerek solu birleştirmeyi amaçlamıştır.
Yeşil Ordu'nun İslam ile Komünizmi birleştirme Böylece, şiddet kullanmaksızın Komünist
gayretlerine de son vermiştir. Ankara Programı Büyük Millet Meclisi içindeki
hükümetinin İ stanbul'daki Padişah'ın devrimci eylemlerle başarmayı hedeflemiştir.
hükümetinin bir kopyası olduğunu iddia ederek Yine tıpkı Yeşil Ordu gibi ve Gizli Komünist
Türk millî hareketine de destek vermemiştir. Partisi'nin aksine, bu parti de İslami Komünizm
Onlara göre Damat Ferit ve Padişah'ın izlediği yaratmak için Komünizm ile İslam'ı birleştirmek
politikalar gibi Ankara hükümeti demokrasiye yönünde çaba sarf etmiştir. Ancak, Mustafa
saygı duymamaktaydı. Bu yüzden çözümü her Kemal'in rejiminin tabiatını kınamak konusunda
ikisini de Emperyalizm ve Kapitalizmin son Gizli Komünist Parti'nin politikalarını devam
kalıntıları olarak düşünmekte ve her ikisini de ettirmiştir. İlk başlarda yaklaşımı yumuşak ve

bir Proleterya diktatörlüğü lehine yıkmakta devrimci olmadığı için 1921 yılının ilk aylarında
görmekteydiler. Ancak bu parti, kısmen Mustafa açıkça faaliyet göstermesi için müsaade

78