Page 211 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

gerçeğin yanı sıra; savaş yıllarında alınan adımlar atmaya zorlamıştı.314
çeşitli toplumsal, siyasal ve ekonomik
B. Toprak Reformu Yasası ve CHP
önlemler ve savaşın yarattığı sıkıntı, ağır
Çok partili düzene geçmek için gerekli
vergilerin yükünün özellikle halkın yoksul
olan ilk ciddi muhalefet dışarıdan değil,
kesimine bindirilmesi, özgürlüklerin
CHP'nin kendi içinden çıkmıştı. Parti içi
alabildiğine kısıtlanmış olması ve benzeri
muhalefetin ortaya çıkışında "Çiftçiye Toprak
nedenlerle, CHP'ye karşı ülke çapında oluşan
Dağıtılması ve Çiftçi Ocaklarının Kurulması"
tepki ve birikim de en az dış etkenler kadar
ile ilgili yasanın TBMM'de onaylanması, iyi
"Tek Parti Yönetimi" ni derinden
bir ortam yaratmıştı. CHP içinde "Tek Parti
kaygılandıran en önemli sorundu. Şurası bir
Yönetimi"nin ekonomik ve halktan kopuk
gerçektir ki, eğer "Milli Şef" İsmet İnönü çok
siyasetinden hoşnut olmayanlar, uluslararası
partili düzene geçmek için gerekli girişimleri
siyasi gelişmelerin ışığında bu ortamı gereği
başlatmamış, buna geçit vermemiş olsaydı;
gibi değerlendireceklerdi. 14 Mayıs 1945 günü
Türkiye gerek uluslararası ilişkilerde ve
Yasa Tasarısı TBMM'de görüşülmeye başlar
gerekse iç siyasette bir bunalıma, belki de bir
başlamaz, CHP Meclis Grubu ikiye ayrılmıştı.
yıkıma sürüklenecekti.312
CHP'nin içinde, toprak Reformu Yasası'na ve
Faik Ahmet Barutçu anılarında İsmet
Köy Enstitülerine karşı olan bir grubun varlığı,
İnönü'nün 1950 seçimleri sırasında yakın
öteden beri bilinmekteydi. Köy Enstitüleri
çevresine yaptığı şu açıklamayı aktarır:
uygulamaya konulmak istenen toprak
".baskıyla, zorla oluşturduğumuz otoriteyi
Reformu'nun bir alt programı olarak
ulusun isteğiyle kuracağız ya da
düşünülmüş, ona teknik eleman desteği
bırakacağız.Ben iktidarı bırakmaya giden bir
sağlayacak kuruluşlardı.315 Bu nedenle, daha
yolu tutmakla arkadaşlarıma karşı ve belki de
Köy Okulları ve Enstitüleri Teşkilat Yasası
tarihe karşı sorumlu durumda görülebilirim.
TBMM'de oylandığında Adnan Menderes ve
Fakat başka türlü hareket, rejimi bir
bazı arkadaşları oylamaya katılmamışlardı.
ayaklanmayla sona erdirmek
Katılanlar ise şiddetle karşı çıkmışlar, söz
olurdu.Diktatörlük, devrimle yıkılmaya
konusu yasayı eleştirmekten
mahkumdur."313
çekinmemişlerdi.316 Toprak Reformu Yasa
İşte, ülke içinde "Tek Parti Yönetimi"ne Tasarısı'na karşı olan bu milletvekilleri,
karşı oluşan genel hoşnutsuzlukla birlikte, tasarıya tümden karşı çıkmak yerine, onun
uluslararası siyasi gelişmelerin koşutunda, ruhunu oluşturan iki maddeyi kaldırmak, hiç
Batılı demokrat devletlere güvenceler olmazsa yumuşatmaya çalışmaktaydılar. 17.
verilerek yaklaşılmış olması, "Milli Şef" İsmet maddeye saldıranların başında Adnan
İnönü'yü ister istemez otoriter nitelikli Menderes, 21. maddeyi hedef alanların
rejimiyle ilgili "demokratikleşme" yolunda başında ise Refik Koraltan bulunmaktaydı.317

209