Page 158 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

(Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası) ".Cumhuriyet devrinde yetişen Türkler
kurulması, Mustafa Kemal Atatürk'ün hiçbir serbest bir siyasi hayat yaşayacaklardır.
engeli ile karşılaşmadan gerçekleşmiş, ama Serbest bir siyasi hayatın delili memlekette
bilinen olaylar, bu partinin yaşamasına izin birden ziyade fırkanın mevcudiyetinden
vermemiştir. ibarettir. Bir siyasi fırkanın kuvvetlenmesi ve
Yine dünyanın yükselen değerleri memlekete nafi olması, halka faydalı hizmetler

olarak, Faşizmin ve Nasyonal Sosyalizm'in sunulması için yegane şart, karşısında rakip bir
örnek alınıp, totaliter ve otoriter nitelikli fırkanın mevcudiyetidir; bu şart haricinde tek
rejimler birçok ülkede rağbet görüp, birer birer bir teşekkülün uzun zaman siyasi fırka vasfını
iktidara gelirken, hatta 1929 dünya ekonomik muhafaza etmesi müşküldür. İngiltere,
bunalımının da etkisiyle, İngiltere ve ABD Amerika, Fransa'nın bu günkü yüksek refah ve
gibi demokrasinin beşiği kabul edilen ülkeler medeniyetleri siyasi fırkalarının çetin
de bile, devletçi ve kısıtlayıcı önlemlere mücadelelerinin bir sonucudur."5
dönülmüşken, Mustafa Kemal Atatürk 1930
Kısacası "SCF. Mustafa Kemal
yılında Fethi (Okyar) Bey'e C.H.F.'nin tek
Atatürk'ün eseriydi. Partinin kurulmasını
parti egemenliğine son vermek amacıyla, SCF.
isteyen, planlayan, ilkelerini ve amaçlarını
(Serbest Cumhuriyet Fırkası) adıyla bir parti
belirleyen, parasal destek sağlayan, en
kurdurtmuş, kendi kız kardeşi Makbule Hanım
yakınlarını ve en çok güvendiği kimseleri
başta olmak üzere en güvendiği arkadaşlarının
partinin yönetiminde görevlendiren bizzat
bu partide yer almasını sağlamıştı.
kendisi idi. Ne var ki parti ancak üç buçuk ay
Ancak C.H.F.'nin iktidarı ve onun yaşayabildi. Yöneticileri partilerini kapatmak
nimetlerini bırakmak istemeyen geniş ve güçlü
zorunda kaldılar. SCF.'nin arkasındaki gerçek
teşkilatı, onu destekleyen basının bir takım
neydi? Neden kuruldu? Neden kapatıldı?
oyunları sonucunda tutunamayarak, üç buçuk
Genellikle öne sürüldüğü gibi 'irticaa' alet mi
aylık kısa bir dönem sonucunda yine Fethi
oldu, yoksa halkımızın özgürlük ve demokrasi
(Okyar) Bey'in isteği üzerine kapanmıştı.
aşkının bayraktarlığını mı yaptı? Daha da
Görüldüğü gibi Mustafa Kemal Atatürk ilginci TBMM'de bir de niçin komünistlikle
geçmeyi düşlemiş olduğu çok partili düzeni suçlandı? Atatürk devrimleri ve Türk

hiçbir zaman dış etkenlerin zorlamasıyla değil, çağdaşlaşması içindeki yeri neydi? Her şeyden
aksine kendi arzu ve inançları doğrultusunda önemlisi Atatürk, bir muhalefet partisinin
Türkiye' de uygulamak istemiştir.3 varlığını neden cumhuriyet esaslarından
Bu konuda o günlerde Mustafa Kemal saymıştı? Ama nasıl olmuştu da Atatürk'ün
Atatürk' ün İzmir'de yayımlanan Serbes SCF'ye verdiği desteği sürdürmesi durumunda
Cumhuriyet Gazetesi'4 ne verdiği demeç onun "vatana ihanet" ile suçlanacağı
aynen şöyleydi: yazılabilmişti"6

156