Page 30 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

Pulların üzerindeki değerler yukarıdaki F sihirli matrisinde sayıların oluşturduğu sihirli kareyi verme-
ktedir. Pullardan 5 tanesi 1958 yılında ülkemizde basılan kullanılmamış posta puludur. (Değerleri 20,
15, 10, 18, 12 kuruştur.) Diğerleri kullanılmış yabancı pullardan derlenmiştir..
Dürer’in sihirli karesi D yi kullanarak yeni bir S=66 olan sihirli kare elde edeceğiz
S1-S= 66-34=32=4x8 olduğundan, D nin her bir elemanına q=8 ekleyerek F den farklı yeni bir D1
sihirli kare buluruz.

5. Benjamin Franklin’in 8x8 Yarı-Sihirli Kareleri
Matematik dünyasında birçoğu hala bilinmeyen bazı sihirli kareler 18. yüzyılda yaşamış olan

Benjamin Franklin (1706-1790) tarafından oluşturulmuştur. Franklin sabun yapma işi ile uğraşan Jo-
siah Franklin’in 17 çocuğundan biridir. Bir yazar, diplomat ve bilim adamı (Fizikçi ve Matematikçi)
olarak Franklin kendi yaşadığı dönemde ve günümüzde övgüye değer biridir (Pasles, 2001). Örneğin,
Londra ve Paris bilimler akademilerinin bilimsel üyeliğe seçtiği tek Amerikan’dı ve uzun yıllar da tek
kalmıştı. Franklin’in matematiksel yaşamı karelerin kendileri ve almanaklardır. Franklin’in formal
okul eğitimi 2 yıldan daha kısa bir sürede son bulmuş fakat onun eğitimi asla son bulmamıştır. Esas
itibariyle kendi kendini yetiştirmiştir. Başarılı bir insanın diğer insanlardan daha çok çalışması gerek-
tiğine inanırdı. ABD 100 dolarında resmi olan kişidir. Franklin aşağıdaki gibi kareleri nasıl yazmıştı?
El yazması dışında karşılaştırmak için elimizde bir belge de yoktur. Günümüze kadar birçok araştır-
macı Franklin karelerini incelediler. Bunlardan en ilginci 8x8 yarı sihirli karedir. Bu karedeki satır ve
sütunların toplamı S=8(82+1)/2=260 tır. Köşegen toplamları 260 değildir. Değişik renklerdeki simetr-
ik yapıdaki sayılar toplamının da 260 olduğu görülmektedir.

30