Page 80 - Tarih Çevresi Dergisi
P. 80

tarih çevresi                                                                                               tarih çevresi



                 Giriş                                     açıdan da önemli bir şehirdir. Maalesef burada               Sardes kentinde sona eren ünlü Kral Yolu’nun   doğrular niteliktedir.  Bir diğer efsaneye göre de

                 Deminde belirtildiği gibi şehir tarihçiliği  yaşayanlar olarak da bizler bu şehrin geçmişi             üzerinde  bulunan  önemli  bir  ticaret  ve    Nuh’un gemisinin çapası, büyük tufanda buraya
                                                           hakkında bilgiye sahip değiliz. Örneğin Ulus’un              konaklama merkezi idi.                         düşer  ve  daha  sonra  bulunan  çapanın  yerine
            ile ilgili hem dünyada hem Türkiye’de çeşitli
            tartışmalar  halen  mevcuttur.  Batıda  şehir  bir  Roma  kenti  üzerinde  yer  aldığını,  Sulu                  Ankara adının nereden geldiği ile ilgili de  Ankara’nın   kurulduğu   söylenir.   Bizans
            tarihçiliğine  daha  çok  önem  verilmiş  ve  bu  Han’da alışveriş yapanların 420 yıllık bir çarşıda        çeşitli tartışmalar mevcuttur. M.S. 2. Yüzyılda  kaynaklarında ise kentin adı “Ankagra’dır. Batılı
            konuda   çeşitli   kürsülerinde   bulunduğu    gezdiğini   kaçımız   bilmektedir?   Ankara                 yaşamış Yunan tarihçi Pausanias’a göre, Frig    kaynaklar da “Aghurdha” ve “Angouri” adlarını
            bilinmektedir.  Türkiye’de  ise  daha  çok     arkeolojik açıdan çok zengin bir kenttir. Kültür            kralı  Gordios’un  oğlu  Midas’a  bir  gece     kullanmaktadır. Kentin Selçuklulardan sonraki
            üniversitelerin ilgili bölümlerinde bu konu ile  ve Turizm Bakanlığı’nca tescil edilmiş sit alanı          rüyasında  ilahi  bir  ses,  “bir  gemi  çapası  adı olan “Engürü” ise kentin çevresinde yetişen
            alakalı  olarak  daha  çok  Osmanlı  dönemi  ve  sayısı 395’tir. Ankara, yüzyıllar boyunca birçok          aramasını  ve  bulduğunda  da  oraya  bir  kent  üzümlerden  dolayı  Farsça  üzüm  anlamındaki
                                                                                                                                                                                                 5
            öncesine  ait  şehircilik  ile  alakalı  çalışmalar  uygarlığa ev sahibi yapmış ve bu uygarlıklar çok       kurmasını”  emreder.  Ve  bu  çapa  da  Ankara  “engür”den geldiği belirtilir. Anadolu’ya 12.
            bulunmaktadır. 1                               değerli  eserler  bırakmışlardır.  Ankara’da                 Kalesi’nin olduğu tepede bulunur. Bu sebepten  Yüzyılda  Türkmenler’in  gelmesiyle  beraber
                                                           gezilecek ve görülecek tarihi yerler ve eserler                                                             Batılı  kaynaklarda  Ankara’nın  adı  “Angora”,
                   Şehirler  devletler  için  tarih  boyunca                                                            ötürü  Midas  buraya,  “gemi  çapası  kenti”
                                                           daha çok antik çağa aittir. Elbette Selçuklu ve                                                             “Angori” olarak geçse de yerli halk “Angara”
            önemli  bir  yere  sahip  olmuştur.  Özellikle                                                              anlamına gelen “Anker”(ium) ya da “Ankyra”
                                                           Osmanlı dönemleri ile Cumhuriyet dönemine ait                                                               demekteydi. İmparator Antonine ve Caracalla
            şehirlerin coğrafi koşulları hem insanların yaşam                                                           adını vererek bu kenti kurar ve çapayı da Zeus
                                                           önemli eserleri de barındırmaktadır. 2                                                                      kente “Antonianania” adını vermiştir. Romalılar
            şartlarında önemli bir etkiye sahip olmuş, hem                                                              Tapınağı’nda  saklar.  Bir  diğer  görüşe  göre
            de devletlerin politikalarına zaman zaman yön        Ankara’ya Giriş                                        “Ank” sözcüğünün Frig dilinde “çengel, kayalık  ayrıca Augustus’a saygıdan dolayı “Sebasteion”
                                                                                                                                                                       (saygıdeğer kent), “Metropolis” (Anakent) gibi
            veren bir özellik göstermiştir. Örneğin bir şehrin   Ankara ilkçağlardan beri Anadolu’nun en               vadi” anlamlarında  olduğu  ve  yazıtlarda
            yüksek  rakıma  sahip  olması  ve  kayalıklarla  eski  yerleşim  yerlerinden  biri  olmuştur  ve           “kayalıklar   kenti”   olarak   kullanıldığı    isimleri de Ankara için kullandığı bilinmektedir. 6

            çevrili olması o şehrin güvenirliliğini arttırmıştır.  yaklaşık beş bin yıllık bir mazisi vardır. Ankara,  yönündedir. Bir diğer görüşe göre ise Bizanslı  İslam  tarihçileri  se  Ankara’dan  “İmariye”,
                                                                                                                                  3
            Aynı şekilde bir şehrin çevresindeki şartlarda o  Anadolu’nun  tam  ortasında  yer  almasından              Stephanos  Byzantinos’un  “Ethnica”  adlı      “İmadiye”,  “Beldet-i  Selasil”  (zincirli  kent)  ,
            şehir için oldukça önemli yere sahip olmuştur.  dolayı ve tüm yönlere açılmasından dolayı ve                coğrafya sözlüğünde, M.Ö. 3. Yüzyılda yaşamış  “Ankori”  ve  “Angori”  olarak  bahsettiklerini
            Örneğin ticaret yolları üzerinde yer alan bir şehir  sekiz  yönden  gelen  yolların  Ankara’da              ve   aslen   Mısırlı   rakip   Aphrodisias’lı  görmekteyiz. 7
            ister istemez rağbet gören ve gelişen bir şehir  kesişmesinden ötürü stratejik bir öneme sahiptir.          Apollonios’un  verdiği  bilgiye  dayanılarak;        Ankara  ve  çevresinin  en  yaşlı  jeolojik

            özelliğini taşır. Yani kısaca belirtecek olursak  Milli  mücadele  sırasında  da  zaten  meclisin           Galatlar’ın bölgeye gelir gelmez Pontus kralı ile  oluşumları  Paleozoik  döneme  (545-251,4
            şehirler devletlerin siyasi, askeri, ekonomik ve  Ankara’da  açılması  stratejik  açıdan  önemini           savaşarak  onları  püskürttüğünü  anlatılır.   milyon  yıl  önce)  aittir.  Bu  dönemle
            sosyal  hayatına  tarih  boyunca  yön  vermiştir.  göstermektedir.   Kent   merkezindeki   ilk              Kazanılan zafere karşılık Galatlar’a kent kurmak  ilişkilendirilen  birçok  fosil  bulunmuştur. 8
            Tarihsel  kimliğin  korunması  ve  gelecek     yerleşmenin  bugünkü  Ankara  Kalesi’nin                     için yer verildiği ve bu kente, zaferin sembolü  Ankara’nın  kuzeyinde  bulunan  fosiller  ise
            kuşaklara aktarılması, kentte yaşayan insanların  bulunduğu bölge olduğu sanılmaktadır. İlkçağ              olarak yaptıkları bir kıyı savaşında el geçirdikleri  Mezozoik döneme rastlar. Bu dönem süresince
            tarihsel  mirasın  farkına  varmaları  ve  tarihsel  kentleri için olması gereken üç önemli koşulun         ve  Yunanca  “Ankyra”  (Anküra) ve  Latince    var olan Paleotetis Denizi, sıkışma kuvvetlerinin
            bilince sahip olmaları ile sağlanabilir.       hepsini  Ankara  barındırmaktadır.  Tarihçi                  “Ancyra”  (Ankira) anlamına  gelen  “gemi      etkisiyle kaybolur ve 40 milyon yıl sonra Liyas

                 Bugün Ankara’yı ziyaret edenler bol bol   Herodot ve İskoç Arkeolog William Mitchell                   çapası” adını  verdikleri  belirtilir. 4  Roma  Dönemi’nde, Paleotetis’in güneyinde Neotetis
            alışveriş  merkezi  üzerine  kurulmuş  bir  şehir  Ramsay’e göre Ankara ilk çağlardan itibaren,             Dönemi’nde Ankara ve çevresinde basılan para   isimli yeni bir deniz oluşur. Liyas Dönemi’nde

            manzarası ile karşılaşırlar. Oysa Ankara tarihte  ordu,  ticaret  ve  posta  yolu  olarak  kullanılan       ve  madalyonların  üzerinde  gemi  çapası      denizde  yaşayan  yumuşakça  sınıfından  olan
            birçok medeniyete başkentlik yapmış ve stratejik  Mezopotamya’daki  Susa  kentinden  başlayıp               resimlerinin yer alması söz konusu kaynakları  omurgasız dev boyutlu Ammonoid (mürekkep



                                                       78                                                                                                         79
   75   76   77   78   79   80   81   82   83   84   85