Page 242 - Tarih Çevresi Dergisi

tarih çevresi

283 Rıfkı Salim Burçak: Türkiye' de Demokrasiye temsil etmeyi sürdürdü.
Geçiş-1945-1950; Olgaç Yyn., Ank., 1979, s. 47; 293 Meeting At Potsdam., 273.
Ahmet Taner Kışlalı: Forces Politiques Dans la
Turquie Moderne; AÜSBF. Yyn., Ank 1968, s. 294 Tahran Yalta Potsdam, 173.
16; Ayrıca bkz.: Vladimir I. Danilov: " Çok 295 Ekinci, a.g.k., 282.
Partili Sisteme Geçişte Türk Demokrasisin
Gelişmesinin Önemli Bir Safhası"; XI. Türk 296 Gürün, Türk Sovyet İİişkileri, 297.
Tarih Kongresi, Ank 5-9 Eylül 1990, Kongreye
297 Ekinci, a.g.k., 283.
Sunulan Bildiriler VI. Cilt, TTKB; Ank., 1994,
s. 2314. 298 Verilen notanın tam metni için bkz: Ayın Tarihi;
No: 144, Kasım 1945 s. 71; T. C. Dışişleri
284 F. C. Erkin: "İnönü, Demokrasi ve Dış İlişkiler", Bakanlığı., 283.
Milliyet, 14 Ocak 1974; San Fransisco'ya giden
kurulun bir başka delegesi olan Nihat Erim de 299 Türkiye ABD'nin bu önerisinde özellikle 2.
İnönü'nün kendilerine "Türkiye'de pek yakında maddesine takılmıştı. Bu madde bütün Sovyet
çok partili hayatın başlayacağını ilan etmek donanmasının aynı anda Boğazlardan geçerek
yetkisini verdiğini" yazarak, Erkin'i İstanbul önlerine gelebilmesine olanak
doğrulamıştır. Bkz.: "Şekil ve Mahiyet Olarak sağlıyordu.
Cumhuriyetimiz", Ulus, 20 Ekim 1950. 300 Bkz.: Ayını Tarihi: No: 144, s. 77.
285 San Fransisco'ya giden heyetin tam listesi ve raporu 301 Bkz.: Ayın Tarihi: No: 145, Aralık 1945, s. 14-15.
için bkz.: ATESE Arşivi; İkinci Dünya Savaşı
302 Burçak, Moskova Görüşmeleri..., 182; Erkin, Türk-
Koleksiyonu, Kutu No: 21, Dosya No: 21 1945
San Frasisco Raporu Fihrist 21-9-11. Sovyet İlişkileri, 273-274; Gürün, Türk-Sovyet
İlişkileri..., 302.
286 Ayın Tarihi: No: 138, Mayıs 1945, s. 633.
303 İnönü Diyor ki..., 222.
287 A.g.d., 304-305.
304 İsmet İnönü'nün 1 Kasım 1945 günü TBMM'de
288 Bu amaçla 27 Aralık 1945'de Moskova yapmış olduğu bu tarihsel konuşmadan önce,
Konferansı'nın Uzak Doğu Komisyonu, General Türk kamuoyu Sovyetler Birliği'nin Türk
Mac Arthur'u Japon militarizminin oluşmasında toprakları konusundaki isteklerini yabancı
etkin olmuş olan büyük ailelerin tasfiyesini ve basından öğrenmekteydi. Saraçoğlu Hükümeti
demokratikleşmeye yönelik bir Japon iki ülkenin ilişkilerini daha da çıkmaza
anayasasının hazırlanmasında görevlendirmiş sokmamak ve Sovyet Hükümeti'nin belki
bulunuyordu (Duruselle, 464-465). isteklerini geri alır düşüncesinden yola çıkarak
bu gerçeği açıklamamıştı (Burçak, Moskova
289 Ayın Tarihi: No: 138, Mayıs 1945, s. 396.; Ayrıca
Churchill'in bu konuşmasının yorumları için bkz: Görüşmeleri., 181. ).
Nadir Nadi: "Churchill' i Dinlerken" 305 Bu konuda bkz.: "Boğazlar ve Diğer Rus İstekleri"
Cumhuriyet, 15 Mayıs 1945; Necmettin Sadak: Yeni Sabah, 7 Ekim 1945; Necmettin Sadak:
"M. Churchill'in Avrupa'da Hürriyet Ve "Boğazlar Meselesi ve Türk Sovyet
Demokrasi Hakkındaki Sözleri", Akşam 15 Münasebetleri", Akşam, 7 Ekim 1945; H. C.
Mayıs 1945; Ekrem Uşaklıgil; "İmtihan Yalçın: "Boğazlar Meselesi Üzerinde Biraz
Kapısından", Son Posta, 15 Mayıs 1945. Aydınlık" Tanin, 12 Ekim 1945; Asım Us:
"Boğazlar Meselesi", Vakit, 13 Ekim 1945.
290 İnönü'nün bu söylevi için bkz.: Ayın Tarihi, No:
138, s 52-53. 306 Burçak, Moskova Görüşmeleri., 181.

291 Bkz. Meeting At Potsdam; By Charles L. Mee, Jr; 307 A.g.k., 181.
A Del Book, New York 1976.
308 Ayın Tarihi, No, 145, s. 151; Gürün, Türk-Sovyet
292 Churchill seçimleri kaybetmesine karşın, İlişkileri..., 302; 21Aralık 1945'de Moskova'nın
uluslararası konferanslarda bir süre ülkesini "Pravda", "İzvestia", "Kızıl Yıldız" ve "Tront"

240